Kinh Tăng Chi Bộ - Anguttara Nikaya
Giảng Sư: TT Giác Đẳng
Chương 6
VI. Ðại Phẩm
(IX) (63)Kinh Phương Cách Thâm Nhập Chư Pháp
(TT Giác Đẳng hiệu đính)
(Hôm nay học đoạn 6 của bài hiệu đính)
1. - Này các Tỷ-kheo, Ta sẽ thuyết cho các Thầy phương cách thâm nhập chư pháp. Hãy nghe và tác ý, Ta sẽ giảng.
- Thưa vâng, bạch Thế Tôn.
Các vị Tỷ-kheo ấy vâng đáp Thế Tôn. Thế Tôn nói như sau:
2. - Này các Tỷ-kheo, thế nào là phương cách thâm nhập chư pháp?
[1] Này các Tỷ-kheo, cần phải biết các dục, cần phải biết duyên khởi của các dục, cần phải biết sự sai biệt của các dục, cần phải biết các hệ quả của các dục, cần phải biết sự đoạn diệt của các dục, cần phải biết con đường đưa đến sự đoạn diệt của các dục. [2] cần phải biết các cảm thọ, cần phải biết duyên khởi của các cảm thọ, cần phải biết sự sai biệt của các cảm thọ, cần phải biết các hệ quả của các cảm thọ, cần phải biết sự đoạn diệt của các cảm thọ, cần phải biết con đường đưa đến sự đoạn diệt của các cảm thọ. [3] cần phải biết các tưởng, cần phải biết các tưởng duyên khởi, cần phải biết sự sai biệt của tưởng , cần phải biết hệ quả của tưởng , cần phải biết sự đoạn diệt của tưởng , cần phải biết con đường đưa đến sự đoạn diệt của tưởng . [4] cần phải biết các lậu hoặc, cần phải biết duyên khởi của các lậu hoặc , cần phải biết sự sai biệt của các lậu hoặc , cần phải biết các hệ quả của các lậu hoặc , cần phải biết sự đoạn diệt của các lậu hoặc , cần phải biết con đường đưa đến sự đoạn diệt của các lậu hoặc. [5] cần phải biết các nghiệp, cần phải biết duyên khởi của các nghiệp, cần phải biết sự sai biệt của các nghiệp, cần phải biết các hệ quả của các nghiệp, cần phải biết sự đoạn diệt của các nghiệp, cần phải biết con đường đưa đến sự đoạn diệt của các nghiệp.[6] cần phải biết các khổ, cần phải biết duyên khởi của các khổ, cần phải biết sự sai biệt của các khổ, cần phải biết các hệ quả của các khổ, cần phải biết sự đoạn diệt của các khổ, cần phải biết con đường đưa đến sự đoạn diệt của các khổ.
3. Này các Tỷ-kheo, cần phải biết các dục, cần phải biết duyên khởi của các dục, cần phải biết sự sai biệt của các dục, cần phải biết các hệ quả của các dục, cần phải biết sự đoạn diệt của các dục, cần phải biết con đường đưa đến sự đoạn diệt của các dục. Và do duyên gì được nói như vậy?
Này các Tỷ-kheo, có năm dục trưởng dưỡng này: Các sắc do mắt nhận thức, khả lạc, khả ý, khả hỷ, khả ý, khả ái, liên hệ đến dục, hấp dẫn. Các tiếng do tai nhận thức... các hương do mũi nhận thức... các vị do lưỡi nhận thức... các xúc do thân nhận thức... khả lạc, khả hỷ, khả ý, khả ái, liên hệ đến dục, hấp dẫn. Này các Tỷ-kheo, dầu chúng không phải dục, chúng được gọi là dục trưởng dưỡng trong giới luật của bậc Thánh.
Các tư duy tham ái,
Là dục của con người,
Các hoa mỹ ở đời,
Chúng không phải là dục,
Các tư duy tham ái
Là dục của con người,
Các hoa mỹ an trú
Như vậy ở trên đời,
Ở đây những bậc Trí,
Nhiếp phục được lòng dục.
Này các Tỷ-kheo, thế nào là duyên khởi của các dục ? Xúc, này các Tỷ-kheo, là duyên khởi của các dục .
Và này các Tỷ-kheo, thế nào là biết sự sai biệt của các dục? Này các Tỷ-kheo, dục trên các sắc là khác, dục trên các tiếng là khác, dục trên các hương là khác, dục trên các vị là khác, dục trên các xúc là khác. Này các Tỷ-kheo, đây là sai biệt của các dục .
Và này các Tỷ-kheo, thế nào là các hệ quả của dục ? Này các Tỷ-kheo, khi muốn một cái gì, sanh khởi một tự ngã khởi lên từ vật ấy, từ vật ấy, để dự phần phước đức, hay để dự phần không phước đức, Này các Tỷ-kheo, đây gọi là hệ quả của các dục .
Và này các Tỷ-kheo, thế nào là sự đoạn diệt của các dục? Xúc đoạn diệt, này các Tỷ-kheo là dục đoạn diệt. Ðây là con đường Thánh đạo tám ngành đưa đến các dục đoạn diệt. Tức là chánh tri kiến, chánh tư duy, chánh ngữ, chánh nghiệp, chánh mạng, chánh tinh tấn, chánh niệm, chánh định. Khi nào, này các Tỷ-kheo, vị Thánh đệ tử biết sự sai biệt của các dục , biết các hệ quả của các dục , biết sự đoạn diệt của các dục , biết con đường đưa đến sự đoạn diệt của các dục. Khi đó, vị ấy được rõ biết Phạm hạnh thể nhập này như là phương cách đoạn diệt các dục, khi đó, vị ấy được rõ biết Phạm hạnh thể nhập này như là phương cách đoạn diệt các dục.
Này các Tỷ-kheo, cần phải biết các dục, cần phải biết duyên khởi của các dục, cần phải biết sự sai biệt của các dục, cần phải biết các hệ quả của các dục, cần phải biết duyên khởi của các dục, cần phải biết sự sai biệt của các dục, cần phải biết các hệ quả của các dục, cần phải biết sự đoạn diệt của các dục, cần phải biết con đường đưa đến sự đoạn diệt của các dục.
4. Này các Tỷ-kheo, cần phải biết các cảm thọ, cần phải biết duyên khởi của các cảm thọ, cần phải biết sự sai biệt của các cảm thọ, cần phải biết các hệ quả của các cảm thọ, cần phải biết sự đoạn diệt của các cảm thọ, cần phải biết con đường đưa đến sự đoạn diệt của các cảm thọ. Do duyên gì đã được nói như vậy?
Này các Tỷ-kheo, có ba cảm thọ này: lạc thọ, khổ thọ, phi khổ phi lạc thọ.
Và này các Tỷ-kheo, thế nào là duyên khởi của các cảm thọ? Xúc, này các Tỷ-kheo, là các cảm thọ sanh khởi. Và này các Tỷ-kheo, thế nào là các cảm thọ sai biệt? Này các Tỷ-kheo, có các lạc thọ liên hệ đến vật chất, có các lạc thọ không liên hệ đến vật chất; có các khổ thọ liên hệ đến vật chất, có các khổ thọ không liên hệ đến vật chất; có các cảm thọ không khổ không lạc liên hệ đến vật chất, có các cảm thọ không khổ không lạc không liên hệ đến vật chất. Này các Tỷ-kheo, đây gọi là các cảm thọ sai biệt.
Và này các Tỷ-kheo, thế nào là các hệ quả của cảm thọ? Này các Tỷ-kheo, khi nào cảm thọ cái gì, sanh khởi một tự ngã khởi lên từ vật ấy, từ vật ấy, để dự phần phước đức, hay để dự phần không phước đức. Này các Tỷ-kheo, đây gọi là các cảm thọ hệ quả.
Và này các Tỷ-kheo, thế nào là các cảm thọ đoạn diệt? Xúc đoạn diệt, này các Tỷ-kheo, là các cảm thọ đoạn diệt. Tức là chánh tri kiến, chánh tư duy, chánh ngữ, chánh nghiệp, chánh mạng, chánh tinh tấn, chánh niệm, chánh định. Khi nào, này các Tỷ-kheo, vị Thánh đệ tử biết các cảm thọ, phải biết duyên khởi của các cảm
thọ, biết sự sai biệt của các cảm thọ , biết các hệ quả của các cảm thọ , biết sự đoạn diệt của các cảm thọ , biết con đường đưa đến sự đoạn diệt của các cảm thọ. khi đó, vị ấy được rõ biết Phạm hạnh thể nhập này như là phương cách đoạn diệt các cảm thọ.
Này các Tỷ-kheo, cần phải biết các cảm thọ, cần phải biết duyên khởi của các cảm thọ, cần phải biết sự sai biệt của các cảm thọ, cần phải biết các hệ quả của các cảm thọ, cần phải biết sự đoạn diệt của các cảm thọ, cần phải biết con đường đưa đến sự đoạn diệt của các cảm thọ. Chính do duyên này, đã được nói như vậy.
5. Này các Tỷ-kheo, cần phải biết các tưởng, cần phải biết các tưởng duyên khởi, cần phải biết sự sai biệt của tưởng , cần phải biết hệ quả của tưởng , cần phải biết sự đoạn diệt của tưởng , cần phải biết con đường đưa đến sự đoạn diệt của tưởng . Do duyên gì đã được nói như vậy?
Này các Tỷ-kheo, có sáu tưởng này: Sắc tưởng, thanh tưởng, khí tưởng, vị tưởng, xúc tưởng, pháp tưởng.
Và này các Tỷ-kheo, thế nào là tập khởi của tưởng ? Này các Tỷ-kheo, xúc là các tưởng sanh khởi.
Và này các Tỷ-kheo, thế nào là sự sai biệt của tưởng ? Này các Tỷ-kheo, các tưởng trong các sắc là khác, các tưởng trong các thanh là khác, các tưởng trong các hương là khác, các tưởng trong các vị là khác, các tưởng trong các xúc là khác, các tưởng trong các pháp là khác. Này các Tỷ-kheo, đây gọi là sự sai biệt của các tưởng.
Và này các Tỷ-kheo, thế nào là các hệ quả của tưởng ? Này các Tỷ-kheo, Ta tuyên bố rằng các tưởng là kết quả của thói quen, khi nào người ta biết sự vật như thế nào, như thế nào, người ta nói sự vật ấy như sau, như sau: "Như vậy tôi tưởng". Này các Tỷ-kheo, đây gọi là hệ quả của tưởng .
Và này các Tỷ-kheo, thế nào là sự đoạn diệt của tưởng ? Xúc đoạn diệt, này các Tỷ-kheo, là tưởng đoạn diệt. Và này các Tỷ-kheo, thế nào là con đường đưa đến đoạn diệt của tưởng ? Ðây là Thánh đạo tám ngành đưa đến các tưởng đoạn diệt. Tức là chánh tri kiến, chánh tư duy, chánh ngữ, chánh nghiệp, chánh mạng, chánh tinh tấn, chánh niệm, chánh định. Khi nào này các Tỷ-kheo, vị Thánh đệ tử rõ biết các tưởng như vậy, rõ biết tập khởi của tưởng như vậy, rõ biết sai biệt của tưởng
như vậy, rõ biết hệ quả của tưởng như vậy, rõ biết đoạn diệt của tưởng như vậy, rõ biết con đường đưa đến đoạn diệt của tưởng như vậy, khi đó, vị ấy được rõ biết Phạm hạnh thể nhập này như là phương cách đoạn diệt các tưởng .
Này các Tỷ-kheo, cần phải biết các tưởng, cần phải biết các tưởng duyên khởi, cần phải biết sự sai biệt của tưởng , cần phải biết hệ quả của tưởng , cần phải biết sự đoạn diệt của tưởng , cần phải biết con đường đưa đến sự đoạn diệt của tưởng . Chính do duyên này đã được nói như vậy.
6. Này các Tỷ-kheo, cần phải biết các lậu hoặc, cần phải biết duyên khởi của các lậu hoặc , cần phải biết sự sai biệt của các lậu hoặc , cần phải biết các hệ quả của các lậu hoặc , cần phải biết sự đoạn diệt của các lậu hoặc , cần phải biết con đường đưa đến sự đoạn diệt của các lậu hoặc . Chính do duyên nào đã được nói như vậy? Này các Tỷ-kheo, có ba lậu hoặc này: dục lậu, hữu lậu, vô minh lậu.
Và này các Tỷ-kheo, thế nào là duyên khởi các lậu hoặc ? Vô minh, này các Tỷ-kheo, là duyên khởi các lậu hoặc .
Và này các Tỷ-kheo, thế nào là sự sai biệt của các lậu hoặc? Này các Tỷ-kheo, có các lậu hoặc đưa đến địa ngục, có các lậu hoặc đưa đến bàng sanh, có các lậu hoặc đưa đến ngạ quỷ, có các lậu hoặc đưa đến thế giới loài người, có các lậu hoặc đưa đến thế giới chư Thiên. Này các Tỷ-kheo, đây gọi là sự sai biệt các lậu hoặc.
Và này các Tỷ Kheo, thế nào là các hệ quả của lậu hoặc ? Này các Tỷ kheo, khi nào vì vô minh cái gì sanh khởi, một tự ngã khởi lên dẫn đến phúc hành hoặc phi phúc hành. Này các Tỷ kheo, đây gọi là hệ quả của các lậu hoặc .
Và này các Tỷ-kheo, thế nào là sự đoạn diệt các lậu hoặc ? Vô minh đoạn diệt, này các Tỷ-kheo, là sự đoạn diệt các lậu.
Và này các Tỷ-kheo, thế nào là con đường đưa đến sự đoạn diệt của các lậu hoặc? Tức là chánh tri kiến, chánh tư duy, chánh ngữ, chánh nghiệp, chánh mạng, chánh tinh tấn, chánh niệm, chánh định. Khi nào, này các Tỷ-kheo, vị Thánh đệ tử biết các lậu hoặc, cần phải biết duyên khởi của các lậu hoặc, biết sự sai biệt của các lậu hoặc , biết các hệ quả của các lậu hoặc , biết sự đoạn diệt của các lậu hoặc , biết con đường đưa đến sự đoạn diệt của các lậu hoặc, khi đó, vị ấy được rõ biết Phạm hạnh thể nhập này như là phương cách đoạn diệt các lậu hoặc.
Này các Tỷ-kheo, cần phải biết các lậu hoặc, cần phải biết duyên khởi của các lậu hoặc , cần phải biết sự sai biệt của các lậu hoặc , cần phải biết các hệ quả của các lậu hoặc , cần phải biết sự đoạn diệt của các lậu hoặc , cần phải biết con đường đưa đến sự đoạn diệt của các lậu hoặc. Chính do duyên này đã được nói như vậy.
7. Này các Tỷ-kheo, cần phải biết các nghiệp, cần phải biết duyên khởi của các nghiệp, cần phải biết sự sai biệt của các nghiệp, cần phải biết các hệ quả của các nghiệp, cần phải biết sự đoạn diệt của các nghiệp, cần phải biết con đường đưa đến sự đoạn diệt của các nghiệp. Do duyên gì được nói như vậy?
Này các Tỷ-kheo, Ta tuyên bố rằng chủ tâm tạo tác là nghiệp; do chủ tâm tạo tác nên có thân nghiệp, khẩu nghiệp, ý nghiệp.
Và này các Tỷ-kheo, thế nào là duyên khởi của các nghiệp? Này các Tỷ-kheo, xúc là các nghiệp sanh khởi.
- Và này các Tỷ-kheo, thế nào là sự sai biệt của các nghiệp? Này các Tỷ-kheo, có nghiệp đưa đến cảm thọ ở địa ngục, có nghiệp đưa đến cảm thọ loài bàng sanh, có nghiệp đưa đến cảm thọ cõi ngạ quỷ, có nghiệp đưa đến cảm thọ thế giới loài Người, có nghiệp đưa đến cảm thọ thế giới chư Thiên. Này các Tỷ-kheo, đây gọi là các nghiệp sai biệt.
Và này các Tỷ-kheo, thế nào là hệ quả của các nghiệp? Này các Tỷ-kheo, Ta tuyên bố rằng có ba loại nghiệp hệ quả: Ở ngay đời hiện tại, hay ở đời sau, hay ở một đời sau nữa. Này các Tỷ-kheo, đây là các nghiệp hệ quả.
Và này các Tỷ-kheo, thế nào là sự đoạn diệt của các nghiệp? Xúc đoạn diệt, này các Tỷ-kheo, là sự đoạn diệt nghiệp.
Và này các Tỷ-kheo, thế nào là con đường đưa đến sự đoạn diệt của các nghiệp? Ðây là Thánh đạo tám ngành, con đường đưa đến các nghiệp đoạn diệt. Tức là chánh tri kiến, chánh tư duy, chánh ngữ, chánh nghiệp, chánh mạng, chánh tinh tấn, chánh niệm, chánh định. Khi nào, này các Tỷ-kheo, vị Thánh đệ tử biết sự sai biệt của các nghiệp , biết các hệ quả của các nghiệp , biết sự đoạn diệt của các nghiệp , biết con đường đưa đến sự đoạn diệt của các nghiệp, khi đó, vị ấy được rõ biết Phạm hạnh thể nhập này như là phương cách đoạn diệt các nghiệp.
Này các Tỷ-kheo, cần phải biết các nghiệp, cần phải biết duyên khởi của các nghiệp, cần phải biết sự sai biệt của các nghiệp, cần phải biết các hệ quả của các
nghiệp, cần phải biết sự đoạn diệt của các nghiệp, cần phải biết con đường đưa đến sự đoạn diệt của các nghiệp. Chính do duyên này đã được nói như vậy.
8. Này các Tỷ-kheo, cần phải biết các khổ, cần phải biết duyên khởi của các khổ, cần phải biết sự sai biệt của các khổ, cần phải biết hệ quả của các khổ, cần phải biết sự đoạn diệt của các khổ, cần phải biết con đường đưa đến sự đoạn diệt của các khổ. Chính do duyên gì đã được nói như vậy?
Sanh là khổ, già là khổ, bệnh là khổ, chết là khổ, sầu bi khổ não là khổ, cầu không được là khổ, tóm lại năm thủ uẩn là khổ.
Và này các Tỷ-kheo, thế nào là tập khởi của khổ? Ái, này các Tỷ-kheo, là khổ sanh khởi.
Và này các Tỷ-kheo, thế nào là sai biệt của khổ? Này các Tỷ-kheo có khổ lớn, có khổ nhỏ, có khổ chậm biến, có khổ mau biến. Này các Tỷ-kheo, đây là khổ sai biệt.
Và này các Tỷ-kheo, thế nào là hệ quả của các khổ? Này các Tỷ-kheo, ở đây có hạng người bị khổ chinh phục, tâm bị trói buộc, ưu sầu, bi thảm, than van, đập ngực, khóc lóc, đi đến bất tỉnh; do bị khổ chinh phục, tâm bị trói buộc, nên đi tìm phía bên ngoài “xem có ai biết được một câu, hai câu thần chú đề đoạn diệt khổ này”.
Này các Tỷ-kheo, Ta tuyên bố rằng khổ đem lại kết quả mê loạn, đem lại kết quả tìm kiếm. Này các Tỷ-kheo, đây gọi là hệ quả của các khổ.
Và này các Tỷ-kheo, thế nào là đọan diệt khổ?
Đoạn diệt ái, này các Tỷ-kheo, là đoạn diệt khổ. Ðây là Thánh đạo tám ngành đưa đến khổ đoạn diệt. Tức là chánh tri kiến, chánh tư duy, chánh ngữ, chánh nghiệp, chánh mạng, chánh tinh tấn, chánh niệm, chánh định. Khi nào, này các Tỷ-kheo, vị Thánh đệ tử biết các khổ, biết duyên khởi của các khổ, biết sự sai biệt của các khổ, biết các hệ quả của các khổ , biết sự đoạn diệt của các khổ , biết con đường đưa đến sự đoạn diệt của các khổ, khi đó, vị ấy được rõ biết Phạm hạnh thể nhập này như là phương cách đoạn diệt các khổ.
Này các Tỷ-kheo, cần phải biết các khổ, cần phải biết duyên khởi của các khổ, cần phải biết sự sai biệt của các khổ, cần phải biết các hệ quả của các khổ, cần phải biết sự đoạn diệt của các khổ, cần phải biết con đường đưa đến sự đoạn diệt của các khổ. Chính do duyên này, đã được nói như vậy.
Này các Tỷ-kheo, đây là phương cách thâm nhập chư pháp.
I I Thảo Luận: TT Giác Đẳng điều hành
Thảo luận 1. Tại sao lậu hoặc ở đây chỉ đề cập có ba thay vì bốn (Dục Lậu, Hữu Lâụ, Kiến Lậu, và Vô Minh Lậu)?- TT Tuệ Siêu
Thảo luận 2. Khi Đức Phật dạy "cần biết" thì cái biết đó thuộc về pháp học hay pháp pháp hành? - TT Tuệ Quyền
Thảo luận 3. Phải chăng vô minh là thứ phiền não rất khó nhận diện? - ĐĐ Nguyên Thông
Thảo luận 4. Nếu làm thiện hay làm ác đều bị vô minh chi phối thì có nên "không làm gì hết"? - ĐĐ Pháp Tín
III Trắc Nghiệm
Trắc nghiệm 1. Thuật ngữ "lậu hoặc - asava" so với thuật ngữ "phiền não - kilesa" có điểm nào đáng ghi nhận sau đây?
A. Lậu hoặc là thứ phiền não có sự chi phối bao trùm thiện nghiệp và bất thiện nghiệp
/ B. Lậu hoặc là yếu tính ắt có và đủ cho sự luân hồi sanh tử /
C. Lậu hoặc là một thế lực vô hình nhưng ảnh hưởng rộng lớn và luôn có /
D. Cả ba câu trên đều đúng
ĐĐ Pháp Tín cho đáp án Câu trắc nghiệm số 1: D
A. Biết mình có bệnh là bước đầu tiên để trị bệnh /
B. Biết mình dốt là sự hiểu biết đáng kể để trau giồi tri kiến /
C. Khổ đế cần được biết trước khi đoạn tập đế, chứng diệt đế, tu đạo đế /
D. Cả ba câu trên đều đúng
TT Tuệ Quyền cho đáp án câu 2: D
