Trung Bộ Kinh - Majjhima Nikaya
Giảng sư: TT Pháp Tân
GIÁO TRÌNH TRUNG BỘ KINH HƯỚNG DẪN BÀI HỌC NGÀY 22/2/2020
60. Kinh
Không Thể Phủ Bác (Apaṇṇaka Sutta)
736. Tại sao gọi Không Thể
Phủ Bác?
Tên kinh lấy từ điểm nhất trong nội dung mà qua đó Đức Phật
muốn nói về những điều hợp lý rõ ràng để một người có thể chấp nhận đời sống hiền
thiện. Bản tiếng Việt dịch là Kinh Không Gì Chuyển Hướng có thể khiến người đọc
hiểu sai chữ apaṇṇaka mà theo Sớ giải
có nghĩa là không nói khác được, không mơ hồ, chắc chắn chấp nhận được (aviraddho
advejjhagāmī ekaṁsagāhiko)
737. Đại ý Kinh Không Thể Phủ Bác?
Sala là một ngôi làng nằm trên con đường đi vào khu rừng
có rất nhiều những sa môn tu sĩ lui tới hành đạo. Do nhiều tu sĩ có nhiều luận
thuyết về tín ngưỡng, về hành trì khiến dân làng rơi vào hoang mang không biết
tin ai, bỏ ai. Một lần Đấng Thiên Nhân Sư cùng chư tỳ kheo đi ngang làng nầy.
Những bà la môn gia chủ nghe biết liền đến yết kiến. Đức Phật, do thấy được sự
ngờ vực của họ đối với các giáo thuyết, đã
dạy cho họ về những điều mà một phàm nhân có thể y cứ vào đó để nhận biết đúng
sai.
Những điều Đức Phật đưa ra là những giáo thuyết thịnh hạnh
thời bấy giờ trong xã hội cổ Ấn. Đối với mỗi quan điểm Đức Phật đưa ra cả hai
quan điểm: chấp trì và phủ nhận. Từ hai quan điểm nầy dẫn đến thái độ và hành động.
Thái độ và hành động tạo nên hệ quả vui khổ.
Khởi đầu Đức Thế Tôn đã nêu lên câu hỏi: Các gia chủ có
tin tưởng và hành theo sự hướng dẫn của vị thầy nào chăng? Những bà la môn trả
lời là không. Rồi Đức Phật dạy: Nếu vậy thì hãy thực hành những pháp mà không
người có trí nào có thể phủ nhận được và những pháp nầy mang lại an lạc lâu dài.
Câu nói đó khiến các gia chủ lắng nghe.
739. Giáo thuyết theo chũ nghĩa hư vô nói gì?
Đầu tiên Đức Phật đã đề cập tới kiến chấp mà ngày nay người
ta thường gọi là “chủ nghĩa hư vô” cũng
gọi là luận điểm duy vật cực đoan qua 10 điều
1.
Không có quả của bố thí,
2.
không có quả của cúng dường
3.
không có của tế tự,
4.
không có quả báo của nghiệp thiện ác,
5.
không có thức sanh vào đời này
6.
không có thức sanh vào đời sau
7.
không có quả trong cách cư xử tốt xấu đối
với mẹ,
8.
không có quả trong cách cư xử tốt xấu đối
với cha
9.
không có các loại hóa sanh,
10.
trên đời không có những vị Sa-môn,
Bà-la-môn chơn chánh hành trì, chơn chánh thực hành, và những vị này tuyên bố về
đời này và về đời sau, sau khi đã tự chứng ngộ với thắng trí"
Rồi Đức Phật hỏi các bà la môn gia chủ có thấy những người
chủ trương ngược lại với các luận điểm trên. Họ trả lời là có thấy.
740 . Cái gì là hệ quả của chủ nghĩa hư vô?
Những người theo quan điểm duy vật sẽ không có ba nghiệp
thiện vì không thấy nguy hiểm của nghiệp bất thiện:
Ở đây, này các Gia chủ, những Sa-môn, Bà-la-môn nào có lập
thuyết như sau, có quan điểm như sau: "Không có kết quả của bố thí, không
có kết quả của lễ hy sinh, không có kết quả của tế tự, không có kết quả, quả
báo của các nghiệp thiện ác, không có đời này, không có đời sau, không có mẹ,
không có cha, không có các loại hóa sanh, trên đời không có những vị Sa-môn,
Bà-la-môn chơn chánh hành trì, chơn chánh thành tựu, và những vị này tuyên bố về
đời này và về đời sau, sau khi đã chứng ngộ với thắng trí". Ðối với những
vị này, sự kiện này sẽ chờ đợi xảy ra: Sau khi từ bỏ ba thiện pháp này, thân
thiện hành, khẩu thiện hành, ý thiện hành, và sau khi chấp nhận ba ác pháp này,
thân ác hành, khẩu ác hành, ý ác hành, các vị này thực hành theo. Vì sao vậy?
Vì những vị Tôn giả Sa-môn, Bà-la-môn ấy không thấy sự nguy hiểm, sự hạ liệt, sự
cấu uế của các bất thiện pháp, sự thoát ly, sự lợi ích và sự thanh tịnh của các
thiện pháp.
Nên biết quan điểm đó là tà kiến sẽ dẫn tới tà tư duy, tà
ngữ, tự tán hùy tha. Nói cách khác là tạo nên nhiều bất thiện pháp:
Vì rằng có đời sau, nếu có quan điểm nào nói rằng không có đời
sau, thời đó là một tà kiến. Vì rằng có đời sau, nếu có ai suy tư rằng không có
đời sau, thời đó là tà tư duy. Vì rằng có đời sau, nếu có ai nói rằng không có
đời sau, thời đó là tà ngữ. Vì rằng có đời sau, nếu có ai nói rằng không có đời
sau, thời tự mâu thuẫn đối nghịch với các vị A-la-hán đã biết được có đời sau.
Vì rằng có đời sau, nếu có ai thuyết phục người khác là không có đời sau, thời
sự thuyết phục ấy chống lại diệu pháp, và vì sự thuyết phục ấy chống lại diệu
pháp, người ấy khen mình chê người. Như vậy, trước khi thiện giới của người ấy
bị từ bỏ, các ác giới đã được chấp trì. Và tà kiến, tà tư duy, tà ngữ, sự đối
nghịch với các bậc Thánh, sự thuyết phục chống lại diệu pháp, sự khen mình chê
người, như vậy các ác bất thiện pháp sai biệt này khởi lên do duyên tà kiến.
Cũng có người theo chủ nghĩa hư vô nhưng với “thái độ nữa
vời” không làm điều ác để an tâm nhưng không làm điều thiện. Đây là thái độ chấp
nhận một nữa, một quan điểm thường tìm thấy ở nhiều người trong thế giới ngầy
nay:
Ở đây, này các Gia chủ, vị có trí suy nghĩ như sau: Nếu
không có đời sau, thời vị này sau khi thân hoại mạng chung, tự ngã cảm thấy an
toàn. Nếu có đời sau, thời vị này sau khi thân hoại mạng chung sẽ sanh vào cõi
dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục. Nếu muốn đời sau không có đi nữa, nếu lời nói của
các vị Sa-môn, Bà-la-môn ấy là đúng sự thật, thời vị này, ngay trong hiện tại bị
những người có trí quở trách: "Người này theo ác giới, có tà kiến, chủ
trương hư vô luận". Còn nếu có đời sau, thời vị này cả hai mặt đều gặp bất
hạnh: ngay trong hiện tại, bị những người có trí quở trách; sau khi thân hoại mạng
chung, sẽ sanh vào cõi dữ, ác thú, đoạn xứ, địa ngục. Như vậy pháp "không
gì chuyển hướng" này bị chấp trì, bị thực hành sai lạc, bởi vị này chỉ có
chấp nhận một phía, và bỏ phía thiện pháp.
Quan điểm đối ngược với chủ nghĩa hư vô khiến con người sống
với thân nghiệp lành, khẩu nghiệp lành, ý nghiệp lành:
Ở đây, này các Gia chủ, những Sa-môn, Bà-la-môn nào có lập
thuyết như sau, có quan điểm như sau: "Có kết quả của bố thí, có kết quả của
lễ hy sinh, có kết quả của tế tự, có kết quả, quả báo của các nghiệp thiện ác,
có đời này, có đời sau, có mẹ, có cha, có các loại hóa sanh, trên đời có những
vị Sa-môn, Bà-la-môn chơn chánh hành trì, chơn chánh thành tựu, và những vị này
tuyên bố về đời này và về đời sau, sau khi đã chứng ngộ với thắng trí". Ðối
với những vị này, sự kiện này sẽ chờ đợi xẩy ra: Sau khi từ bỏ ba ác pháp này,
thân ác hành, khẩu ác hành, ý ác hành, và sau khi chấp nhận ba thiện pháp này,
thân thiện hành, khẩu thiện hành, ý thiện hành, các vị này thực hành theo. Vì
sao vậy? Vì những vị Sa-môn, Bà-la-môn này thấy sự nguy hiểm, sự hạ liệt, sự cấu
uế của các bất thiện pháp, sự thoát ly, sự lợi ích và sự thanh tịnh của các thiện
pháp.
Có chánh kiến thì có chánh tư duy, có chánh ngữ và không
tự tán huỷ tha:
Vì rằng có đời sau, nếu có quan điểm nào nói rằng có đời
sau, thời đó là một chánh kiến. Vì rằng có đời sau, nếu có ai suy tư rằng có đời
sau, thời đó là chánh tư duy. Vì rằng có đời sau, nếu có ai nói rằng có đời
sau, thời đó là chánh ngữ. Vì rằng có đời sau, nếu có ai nói rằng có đời sau,
thời không tự mâu thuẫn đối nghịch với các vị A-la-hán đã biết được có đời sau.
Vì rằng có đời sau, nếu có ai thuyết phục người khác là có đời sau, thời sự
thuyết phục ấy thuận với diệu pháp, và vì sự thuyết phục ấy thuận với diệu
pháp, vị ấy không khen mình chê người. Như vậy, trước khi ác giới của vị ấy được
từ bỏ, các thiện giới đã được chấp trì. Và chánh kiến, chánh tư duy, chánh ngữ,
sự không đối nghịch với các bậc Thánh, sự thuyết phục thuận với diệu pháp, sự
không khen mình chê người, như vậy những thiện pháp sai biệt này khởi lên, do
duyên chánh kiến.
Với quan điểm nầy, con người chẳng những từ bỏ điều ác mà
còn làm việc lành:
Ở đây, này các Gia chủ, vị có trí suy nghĩ như sau: Nếu có đời
sau, thời vị này sau khi thân hoại mạng chung sẽ được sanh lên thiện thú, Thiên
giới, cõi đời này. Nếu muốn cho đời sau không có đi nữa, nếu lời nói của các vị
Sa-môn, Bà-la-môn ấy là đúng sự thật, thời vị này ngay trong hiện tại được những
người có trí tán thán: "Người này theo thiện giới, có chánh kiến, chủ
trương hữu luận". Còn nếu có đời sau, thời vị này cả hai mặt đều gặp sự
may mắn: ngay trong hiện tại, được những người trí tán thán; sau khi thân hoại
mạng chung, sẽ sanh lên thiện thú, Thiên giới, cõi đời này. Như vậy, "pháp
không gì chuyển hướng" này được chấp trì, được thực hành đúng đắn, bởi vị
này chấp nhận cả hai phía, và bỏ qua phía bất thiện pháp.
[còn tiếp]
II Thảo Luận: TT Giác Đẳng điều hànhThảo luận 2. Tại sao theo A Tỳ Đàm nếu người làm thiện với tâm hợp trí mà trỗ quả thì tâm tục sinh, tâm hộ kiếp, tâm tử (tâm quả dục giới tịnh hảo) cũng hợp trí nhưng nếu làm điều bất thiện với tâm hợp tà thì tâm quả cũng chỉ là vô nhân? - Sư Nguyên Thông
Thảo luận 3. Một người bất hiếu có tà kiến khác biệt gì với người bất hiếu không có tà kiến? - Sư Nguyên Thông
Thảo luận 3. Một người bất hiếu có tà kiến khác biệt gì với người bất hiếu không có tà kiến? - TT Giác Đẳng
Thảo luận 4. TT Giác Đẳng đúc kết phần thảo luận và trắc nghiệm
III Trắc Nghiệm
Trắc nghiệm 1. Điều nào đây được xem là dấu hiệu của người có chánh kiến theo Phật Pháp?
A. Tin vào nhân quả /
B. Có hiếu với cha mẹ và có lòng ủng hộ các bậc tu hành/
C. Tin có các loại hoá sanh/
D. Cả ba điều trên
ĐĐ Nguyên Thông cho đáp án trắc nghiệm 1:D
Trắc nghiệm 2. Người nào sau đây được xem là đúng khi nói về “người có quan điểm nữa vời” theo Phật Pháp?
A. Không tin có đời sau nhưng không làm ác vì có phần ái ngại (không chắc những gì mình tin đã đúng) /
B. Tránh điều ác nhưng không muốn làm điều thiện /
C. Làm vì xu hướng theo phần đông /
D. Cả ba câu trên
No comments:
Post a Comment