Trung Bộ Kinh - Majjhima Nikaya
Giảng sư: TT Pháp Tân
GIÁO TRÌNH TRUNG BỘ KINH HƯỚNG DẪN BÀI HỌC NGÀY 2/5/2020
115. Kinh Ða Giới
(Bahudhàtuka Sutta) (tiếp theo)
1061. Định lý về duyên
sinh
Sự hiện hữu cũng chúng
sanh là “dây chuyền của tác động và bị tác động”:
-- Nhưng bạch Thế
Tôn, cho đến mức độ nào là vừa đủ để nói: "Tỷ-kheo thiện xảo về duyên khởi?"
-- Ở đây, này Ananda,
Tỷ-kheo biết như sau: Nếu cái này có, cái kia có; do cái này sanh, cái kia
sanh. Nếu cái này không có, cái kia không có; do cái này diệt, cái kia diệt. Tức
là vô minh duyên hành, hành duyên thức, thức duyên danh sắc, danh sắc duyên lục
nhập, lục nhập duyên xúc, xúc duyên thọ, thọ duyên ái, ái duyên thủ, thủ duyên
hữu; hữu duyên sanh; do duyên sanh lão tử, sầu, bi, khổ, ưu, não sanh khởi. Như
vậy, này Ananda, là sự tập khởi của toàn bộ khổ uẩn này.
Nhưng do sự diệt trừ,
sự ly tham hoàn toàn của chính vô minh này, các hành diệt; do các hành diệt,
danh sắc diệt; do danh sắc diệt, lục nhập diệt; do lục nhập diệt, xúc diệt; do
xúc diệt, thọ diệt; do thọ diệt, ái diệt; do ái diệt, thủ diệt; do thủ diệt, hữu
diệt; do hữu diệt, sanh diệt; do sanh diệt, lão tử, sầu, bi, khổ, ưu, não đoạn
diệt. Như vậy là sự đoạn diệt hoàn toàn của khổ uẩn này. Cho đến như vậy, này
Ananda, là vừa đủ để nói: "Tỷ-kheo thiện xảo về duyên khởi".
1062. Những gì có thể
và những gì không thể
Biết rõ những gì có
thể và không thể về pháp tánh của vạn hữu là điều khẳng định chẳng những xua
tan nghi hoặc mà còn xoá đi sự hoang mang sợ hãi đối với bậc trí:
-- Nhưng cho đến mức
độ nào, bạch Thế Tôn, là vừa đủ để nói: "Tỷ-kheo thiện xảo về xứ phi xứ?"
-- Ở đây, này Ananda,
Tỷ-kheo biết rõ rằng: "Sự kiện này không có xảy ra, không có hiện hữu: khi
một người thành tựu (chánh) kiến lại đi đến các hành (samkhara) và xem là thường
còn. Sự kiện như vậy không xảy ra". Và vị ấy biết rằng: "Sự kiện này
có xảy ra, có hiện hữu: Khi một người phàm phu đi đến các hành và xem là thường
còn. Sự hiện như vậy có xảy ra". Vị ấy biết rõ rằng: "Sự kiện này
không có xảy ra, không có hiện hữu: Khi một người thành tựu (chánh) kiến, lại
có thể đi đến các hành với ý niệm lạc thọ. Sự kiện như vậy không có xảy
ra". Và vị ấy biết rõ rằng: "Sự kiện này có xảy ra, có hiện hữu: Khi
một người phàm phu đi đến các hành với ý niệm lạc thọ. Sự kiện như vậy có xảy
ra". Vị ấy biết rằng: "Sự kiện này không có xảy ra, không có hiện hữu:
Khi một người nào thành tựu (chánh) kiến, lại có thể đi đến các pháp với ý niệm
tự ngã. Sự kiện như vậy không có xảy ra". Và vị ấy biết rằng: "Sự kiện
này có xảy ra, có hiện hữu: Khi một người phàm phu đi đến các pháp với ý niệm tự
ngã. Sự kiện như vậy có xảy ra".
Vị ấy biết rõ rằng:
"Sự kiện này không có xảy ra, không có hiện hữu: khi một người thành tựu
(chánh) kiến, có thể giết sinh mạng người mẹ. Sự kiện như vậy không có xảy
ra". Và vị ấy biết rõ rằng: "Sự kiện này có xảy ra: Khi một người
phàm phu có thể giết sinh mạng người mẹ. Sự kiện như vậy có xảy ra". Vị ấy
biết rõ rằng: "Sự kiện này không có xảy ra, không có hiện hữu: Khi một người
thành tựu (chánh) kiến, có thể giết sinh mạng người cha... có thể giết sinh mạng
A-la-hán.. Vị ấy biết rõ rằng: "Sự kiện này không có xảy ra, không có hiện
hữu: Khi một người thành tựu (chánh) kiến có thể với ác tâm làm Như Lai chảy
máu. Sự kiện như vậy không có xảy ra". Và vị ấy biết rõ rằng: "Sự kiện
này có xảy ra: Khi một người phàm phu với ác tâm làm Như Lai chảy máu. Sự kiện
như vậy có xảy ra". Vị ấy biết rõ rằng: "Sự kiện này không có xảy ra,
không có hiện hữu: Khi một người thành tựu (chánh) kiến có thể phá hòa hợp
Tăng. Sự kiện như vậy không xảy ra". Và vị ấy biết rõ rằng: "Sự kiện
này có xảy ra: Khi một người phàm phu có thể phá hòa hợp với Tăng. Sự kiện như
vậy có xảy ra". Vị ấy biết rõ rằng: "Sự kiện này không có xảy ra,
không có hiện hữu: Khi một người thành tựu (chánh) kiến có thể đề cao một Ðạo
sư khác. Sự kiên như vậy không có xảy ra". Và vị ấy biết rõ rằng: "Sự
kiện này có xảy ra: Khi một người phàm phu đề cao một Ðạo sư khác. Sự kiện như
vậy có xảy ra".
Vị ấy biết rõ rằng:
"Sự kiện này không có xảy ra, không có hiện hữu: Khi cùng trong một thế giới
(lokadhatu), hai A-la-hán, Chánh Ðẳng Giác có thể xuất hiện (một lần) không trước
không sau. Sự kiện như vậy không có xảy ra". Và vị ấy biết rõ rằng:
"Sự kiện này có xảy ra: Khi cùng trong một thế giới, một A-la-hán, Chánh Ðẳng
Giác có thể xuất hiện. Sự kiện như vậy có xảy ra". Vị ấy biết rõ rằng:
"Sự kiện này không có xảy ra: Khi cùng trong một thế giới, hai vua Chuyển
Luân có thể xuất hiện (một lần), không trước không sau. Sự kiện như vậy không
có xảy ra". Và vị ấy biết rõ rằng: "Sự kiện này có xảy ra: Khi trong
một thế giới, một vị vua Chuyển Luân có thể xuất hiện. Sự kiện như vậy có xảy
ra".
Vị ấy biết rõ rằng:
"Sự kiện này không có xảy ra, không có hiện hữu: Khi một nữ nhân có thể
thành A-La-Hán, Chánh Ðẳng Giác. Sự kiện như vậy không có xảy ra". Và vị ấy
biết rõ rằng: Sự kiện này có xảy ra: Khi một nam nhân có thể thành một
A-la-hán, Chánh Ðẳng Giác. Sự kiện như vậy có xảy ra. "Vị ấy biết rõ rằng:
"Sự kiện này không có xảy ra, không có hiện hữu: Khi một nữ nhân có thể
thành Sakka (Ðế -thích). Sự kiện như vậy không có xảy ra". Và vị ấy biết
rõ rằng: "Sự kiện này có xảy ra, có hiện hữu: Khi một nam nhân có thể trở
thành Sakka. Sự kiện như vậy có xảy ra". Vị ấy biết rõ rằng: "Sự kiện
này không có xảy ra, không có hiện hữu: Khi một nữ nhân có thể trở thành Ma
vương. Sự kiện như vậy không có xảy ra". Và vị ấy biết rõ rằng: "Sự
kiện này có xảy ra khi một nam nhân trở thành một Ma vương. Sự kiện như vậy có
xảy ra". Vị ấy biết rõ rằng: "Sự kiện này không có xảy ra, không có
hiện hữu: Khi một nữ nhân có thể trở thành Phạm thiên. Sự kiện như vậy không có
xảy ra". Và vị ấy biết rõ rằng: "Sự kiện này có xảy ra: Khi một nam
nhân có thể trở thành Phạm thiên. Sự kiện này như vậy có xảy ra".
Vị ấy biết rõ rằng:
"Sự kiện này không có xảy ra, không có hiện hữu: Khi một thân ác hành có
thể sanh ra quả báo khả ái, khả hỷ, khả lạc. Sự kiện này không có xảy ra".
Và vị ấy biết rõ rằng: "Sự kiện này có xảy ra: Khi một thân ác hành có thể
sanh ra quả báo không khả ái, không khả hỷ, không khả lạc. Sự kiện như vậy có xảy
ra". Vị ấy biết rõ rằng: "Sự kiện này không có xảy ra, không có hiện
hữu: Khi một khẩu ác hành... Khi một ý ác hành có thể sanh ra quả báo khả ái,
khả hỷ, khả lạc. Sự kiện như vậy không có xảy ra". Và vị ấy biết rõ rằng:
"Sự kiện này có xảy ra: Khi một ý ác hành có thể sanh ra quả báo không khả
ái, không khả hỷ, không khả lạc. Sự kiện như vậy có xảy ra".
Vị ấy biết rõ rằng:
"Sự kiện này không có xảy ra, không có hiện hữu: Khi một thân thiện hành
có thể sanh ra quả báo không khả ái, không khả hỷ, không khả lạc. Sự kiện như vậy
không có xảy ra". Và vị ấy biết rõ rằng: "Sự kiện này có xảy ra: Khi
một thân thiện hành có thể sanh ra quả báo khả ái, khả hỷ, khả lạc. Sự kiện như
vậy có xảy ra". Vị ấy biết rõ rằng: "Sự kiện này không có xảy ra,
không có hiện hữu: Khi một khẩu thiện hành... một ý thiện hành có thể sanh ra
quả báo không khả ái, không khả hỷ, không khả lạc. Sự kiện như vậy không có xảy
ra". Và vị ấy biết rõ rằng: "Sự kiện này có xảy ra: Khi một ý thiện
hành có thể sanh ra quả báo khả ái, khả hỷ, khả lạc. Sự kiện như vậy có xảy
ra".
Vị ấy biết rõ rằng:
"Sự kiện này không có xảy ra, không có hiện hữu: Khi một người hành trì
thân ác hành, do nhân thân ác hành ấy, do duyên thân ác hành ấy sau khi thân hoại
mạng chung, có thể sanh thiện thú, thiên giới, cõi đời này. Sự kiện như vậy
không có xảy ra". Và vị ấy biết rõ rằng: "Sự kiện này có xảy ra: Khi
một người hành trì thân ác hành, do nhân thân ác hành ấy, do duyên thân ác hành
ấy, sau khi thân hoại mạng chung, có thể sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa
ngục. Sự kiện này có xảy ra". Vị ấy biết rõ rằng sự kiện này không có xảy
ra, không có hiện hữu: Khi một người hành trì khẩu ác hành... hành trì ý ác
hành, do nhân ý ác hành ấy, do duyên ý ác hành ấy, sau khi thân hoại mạng
chung, có thể sanh lên thiện thú, thiên giới, cõi đời này. Sự kiện như vậy
không có xảy ra". Và vị ấy biết rõ rằng: "Sự kiện này có xảy ra, khi
một người hành trì khẩu ác hành... ý ác hành, sau khi thân hoại mạng chung có
thể sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục. Sự kiện như vậy có xảy ra".
Vị ấy biết rõ rằng:
"Sự kiện này không có xảy ra, không có hiện hữu: Khi một người hành trì
thân thiện hành, do nhân thân thiện hành ấy, do duyên thân thiện ấy, có thể
sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục. Sự kiện như vậy không có xảy
ra". Và vị ấy biết rằng: "Sự kiện này có xảy ra: Khi một người hành
trì thân thiện hành, do nhân thân thiện hành ấy, do duyên thân thiện hành ấy,
có thể sanh lên thiện thú, thiên giới, cõi đời này. Sự kiện như vậy có xảy
ra". Vị ấy biết rõ rằng: "Sự kiện này không có xảy ra, không có hiện
hữu: Khi một người hành trì khẩu thiện hành... hành trì thiện hành, do nhân ý
thiện hành ấy, do duyên ý thiện hành ấy, có thể sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ,
địa ngục. Sự kiện như vậy không có xảy ra". Và vị ấy biết rõ rằng: "Sự
kiện này có xảy ra, có hiện hữu: Khi một người hành trì khẩu thiện hành... hành
trì ý thiện hành, do nhân ý thiện hành ấy, do duyên ý thiện hành ấy, có thể
sanh lên thiện thú, thiên giới, cõi đời này. Sự kiện như vậy có xảy ra".
Cho đến mức độ như vậy,
là vừa đủ để nói: "Tỷ-kheo thiện xảo về xứ phi xứ".
1063. Câu hỏi từ sự cảm
thán
Tôn giả Ananda, thị
giả của Đức Thế Tôn, vô cùng hoan hỳ khi nghe những lời Phật dạy trong bài kinh
nầy đã bạch hỏi về tên của pháp môn (dhammapariyāya). Đức Thế Tôn dạy có thề gọi
là “Đa Nguyên hay Đa Giới (bahudhātuko), Tứ Chuyển (catuparivaṭṭa) tức giới, căn, duyên khởi, những
điều có thể và không có thể, Pháp Kính (dhammādāsa), Trống Bất Tử
(amatadundubhi), Chiến Thắng Tối Thượng (anuttaro saṅgāmavijaya):
Khi được nghe nói vậy,
Tôn giả Ananda bạch Thế Tôn:
-- Thật vi diệu thay,
bạch Thế Tôn! Thật hy hữu thay, bạch Thế Tôn! Bạch Thế Tôn, pháp môn này có tên
gì?
-- Do vậy, này
Ananda, Ông hãy thọ trì pháp môn này là Ða giới, hãy thọ trì pháp môn nầy là Bốn
chuyển (Dhammadasa), hãy thọ trì pháp môn này là Pháp kính (Dhammadasa), hãy thọ
trì pháp môn này là Trống bất tử, hãy thọ trì pháp môn này là Vô thượng chiến
thắng.
Thế Tôn thuyết giảng
như vậy. Tôn giả Ananda hoan hỷ tín thọ lời Thế Tôn dạy.
[còn tiếp]
Dịch giả: Hoà Thượng Thích Minh Châu
Phân đoạn & chú thích: Tỳ Kheo
Giác Đẳng
II Thảo Luận: TT Giác Đẳng điều hànhThảo luận 2. Tại sao người nử có thể chứng các thánh quả , nhưng lại không thể là ma vương, Đế thích , chuyển Luân Vương ? - TT Tuệ Siêu
Thảo luận 3. Tại sao trong một Phật vuc, không thể có hai vị toàn giác ra đời cùng một lúc ? - TT Tuệ Siêu
III Trắc Nghiệm
No comments:
Post a Comment