Trung Bộ Kinh - Majjhima Nikaya
Giảng Sư: TT Tuệ Siêu
GIÁO TRÌNH TRUNG BỘ KINH HƯỚNG DẪN BÀI HỌC NGÀY 22/10/2019
9. Kinh Chánh Tri Kiến (Sammàditthi sutta)
125. Hiểu về khổ đau và con đường thoát khổ thế nào gọi là chánh tri kiến?
Là nhận ra vấn đề cấp thiết phải giải quyết của đời sống là khổ đau: vị Thánh đệ tử tuệ tri Khổ, tuệ tri Tập khởi của khổ, tuệ tri Ðoạn diệt của khổ, tuệ tri Con Ðường đưa đến đoạn diệt của khổ.
[ Tuệ tri khổ ]
Chư Hiền, thế nào là Khổ? Sanh là khổ, già là khổ, bệnh là khổ, chết là khổ, sầu bi khổ ưu não là khổ, cầu không được là khổ, tóm lại năm thủ uẩn là khổ.
[ Tuệ tri tập khởi của khổ ]
Thế nào là Tập khởi của khổ? Chính là ái đưa đến tái sanh, cùng khởi hỷ dục và tham hướng đến tái sanh, cùng khởi hỷ dục và tham, tìm cầu hỷ lạc chỗ này chỗ kia, tức là dục ái, hữu ái, phi hữu ái[ Tuệ tri đoạn diệt của khổ ]
Chư Hiền, thế nào là Ðoạn diệt của khổ? Ðó là sự đoạn diệt, ly tham, không có dư tàn, sự quăng bỏ, sự từ bỏ, sự giải thoát, sự vô chấp khát ái ấy.
[ Tuệ tri con đường đưa đến đoạn diệt của khổ ]
Chư Hiền, thế nào là Con Ðường đưa đến đoạn diệt của khổ? Chính là Thánh Ðạo Tám Ngành đưa đến khổ diệt, tức là Chánh Tri kiến, Chánh Tư duy, Chánh Ngữ, Chánh Nghiệp, Chánh Mạng, Chánh Tinh tấn, Chánh Niệm, Chánh Ðịnh.
126. Hiểu về tác động dây chuyền trong dòng hiện hữu thế nào gọi là chánh tri kiến?
[Hiểu rõ bản chất của già chết]
Thuộc bất kỳ hữu tình giới nào, trong từng mỗi loại hữu tình, sự già cả, suy lão, rụng răng, tóc bạc da nhăn, tuổi thọ ngày một hao mòn, bại hoại các căn; chư Hiền, như vậy gọi là già. Chư Hiền thế nào là chết? Thuộc bất kỳ hữu tình giới nào trong từng mỗi loại hữu tình, sự mệnh một, từ trần, hủy hoại, hoại diệt, tử biệt, mệnh chung, hủy hoại các uẩn, vất bỏ hình hài; chư Hiền, như vậy gọi là chết. Già như vậy và chết như vậy, chư Hiền, như vậy gọi là già chết. Từ sự tập khởi của sanh, có sự tập khởi của già chết, từ sự đoạn diệt của sanh, có sự đoạn diệt của già chết. Từ sự tập khởi của sanh, có sự tập khởi của già chết, từ sự đoạn diệt của sanh, có sự đoạn diệt của già chết.
[Hiểu rõ bản chất của sanh]
Thuộc bất kỳ hữu tình giới nào trong từng mỗi loại hữu tình, sự sanh, hiện khởi, xuất hiện, hiện diện, hiện hành các uẩn, tụ đắc các xứ; Chư Hiền, như vậy gọi là sanh. Từ sự tập khởi của hữu có sự tập khởi của sanh, từ sự đoạn diệt của hữu, có sự đoạn diệt của sanh.
[Hiểu rõ bản chất của hữu]
Có ba hữu này: dục hữu, sắc hữu, vô sắc hữu. Từ tập khởi của thủ, có tập khởi của hữu; từ đoạn diệt của thủ có đoạn diệt của hữu.
[Hiểu rõ bản chất của thủ]
Có bốn thủ này: dục thủ, kiến thủ, giới cấm thủ, ngã luận thủ. Từ tập khởi của ái, có tập khởi của thủ; từ đoạn diệt của ái, có đoạn diệt của thủ.
[Hiểu rõ bản chất của ái]
Có sáu loại ái này: sắc ái, thanh ái, hương ái, vị ái, xúc ái, pháp ái. Từ tập khởi của thọ có tập của ái; từ đoạn diệt của thọ có đoạn diệt của ái.
[Hiểu rõ bản chất của thọ]
Có sáu loại thọ này: thọ do nhãn xúc sanh, thọ do nhĩ xúc sanh, thọ do tỷ xúc sanh, thọ do thiệt xúc sanh, thọ do thân xúc sanh, thọ do ý xúc sanh. Từ tập khởi của xúc, có tập khởi của thọ; từ đoạn diệt của xúc, có đoạn diệt của thọ.
[Hiểu rõ bản chất của xúc]
Có sau loại xúc này: nhãn xúc, nhĩ xúc, tỷ xúc, thiệt xúc, thân xúc, ý xúc. Từ tập khởi của sáu nhập, có tập khởi từ xúc; từ đoạn diệt của sáu nhập, có đoạn diệt của xúc.
[Hiểu rõ bản chất của lục nhập]
Có sáu nhập này: nhãn nhập, nhĩ nhập, tỷ nhập, thiệt nhập, thân nhập, ý nhập. Từ tập khởi của danh sắc có tập khởi của sáu nhập.
[Hiểu rõ bản chất của danh sắc]
Thọ, tưởng, tư, xúc, tác ý như vậy gọi là danh; bốn đại và sắc do bốn đại tạo thành như vậy gọi là sắc; như vậy đây là danh và đây là sắc, như vậy gọi là danh sắc. Từ tập khởi của thức có tập khởi của danh sắc; từ đoạn diệt của thức có đoạn diệt của danh sắc
[Hiểu rõ bản chất của thức]
Có sáu loại thức này: nhãn thức, nhĩ thức, tỷ thức, thiệt thức, thân thức, ý thức. Từ tập khởi của hành, có tập khởi của thức; từ đoạn diệt của hành có đoạn diệt của thức.
[Hiểu rõ bản chất của hành]
Có ba loại hành này: thân hành, ngữ hành, tâm hành. Từ tập khởi của vô minh, có tập khởi của hành; từ đoạn diệt của vô minh, có đoạn diệt của hành.
[Hiểu rõ bản chất của vô minh]
Sự không tuệ tri về khổ, không tuệ tri về khổ tập, không tuệ tri về khổ diệt, không tuệ tri về con đường đưa đến khổ diệt, Chư Hiền, như vậy gọi là vô minh. Từ tập khởi của lậu hoặc, có tập khởi của vô minh; từ đoạn diệt của lậu hoặc, có đoạn diệt của vô minh.
[Hiểu rõ bản chất của lậu hoặc]
Có ba lậu hoặc này: dục lậu, hữu lậu, vô minh lậu. Từ tập khởi của vô minh có tập khởi của lậu hoặc; từ đoạn diệt của vô minh có đoạn diệt của lậu hoặc.
127. Tứ đế và “công thức tứ đế” khác biệt thế nào?
Tứ đế gồm bốn: khổ, nhân sanh khổ, sự diệt khổ, con đường dẫn tới sự diệt khổ.
“Công thức tứ đế” cũng có bốn: bản chất của vấn đề, nguyên nhân, giải phải, và con đường thực hiện giải pháp. Thí dụ đoạn kinh sau đây:
Chư Hiền, khi nào Thánh đệ tử tuệ tri lậu hoặc như vậy, tuệ tri tập khởi của lậu hoặc như vậy, tuệ tri đoạn diệt của lậu hoặc như vậy, tuệ tri con đường đưa đến đoạn diệt của lậu hoặc như vậy.
128. Sự giải thoát do thành tựu chánh tri kiến được mô tả ra sao?
Đoạn tận tham, sân, ngã chấp, vô minh: “khi ấy, vị ấy đoạn trừ tất cả tham tùy miên, tẩy sạch sân tùy miên, nhổ tận gốc kiến mạn tùy miên "Tôi là", đoạn trừ vô minh, khiến minh khởi lên, diệt tận khổ đau ngay trong hiện tại”.
ÌI Thảo Luận: TT Giác Đẳng điều hànhThảo luận 2. Khi nói có đạo lộ dẩn đến đoạn diệt danh sắc, lục nhập, xúc , thọ…Như vậy người tu Phật phải tu để đoạn diệt cả mười hai mắt xích ? - TT Tuệ Siêu
Thảo luận 3. Tứ đế và thập nhị nhân duyên liên quan thế nào ? - ĐĐ Pháp Tín
Thảo luận 3. Tứ đế và thập nhị nhân duyên liên quan thế nào ? - TT Tuệ Siêu
III Trắc Nghiệm
No comments:
Post a Comment