Trung Bộ Kinh - Majjhima Nikaya
Giảng sư: TT Tuệ Quyền
GIÁO TRÌNH TRUNG BỘ KINH HƯỚNG DẪN BÀI HỌC NGÀY 21/1/2020
& 42. Kinh Verañjaka (Verañjaka
sutta)
492. Tại sao tên hai bài pháp được
đặt là Kinh Sàleyyaka (Sàleyyaka sutta) và Kinh Verañjaka (Verañjaka sutta)?
Sāleyyakā có nghĩa là người xứ Sālā, một huyện nằm trong nước
Kosala. Dân làng nầy toàn người thuộc giai cấp Bà la môn.
Verañjaka có nghĩa là người
xứ Verañja một trấn gần Kosambi.
Hai bài kinh nầy được đặt tên theo danh gọi nhóm thính chúng
nghe pháp thoại. Tuy hai duyên sự ở hai địa điểm và thời điểm khác nhau như nội
dung bài pháp giống nhau nên gom chung thành một bài giảng.
493. Đại ý hai bài kinh là gì?
“Do nhân gì, do
duyên gì, ở đây, một số loài hữu tình sau khi thân hoại mạng chung phải sanh
vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục? Bạch Tôn giả Gotama, do nhân gì, do duyên
gì, ở đây, một số loài hữu tình, sau khi thân hoại mạng chung, được sanh vào
thiện thú, Thiên giới, đời này?”
Đức Phật trả lời ngắn
gọn:
“Do nhân hành phi
pháp, hành phi chánh đạo, này các Gia chủ, mà như vậy ở đây, có một số loài hữu
tình, sau khi thân hoại mạng chung, phải sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa
ngục. Do nhân hành đúng pháp, hành đúng chánh đạo, này các Gia chủ, mà như vậy ở
đây, có một số loài hữu tình sau khi thân hoại mạng chung, được sanh vào thiện
thú, Thiên giới, đời này.”
Được nghe vậy, các vị
bà la môn thỉnh cầu Đức Phật giảng dạy rộng rãi ý nghĩa của câu trả lời ngắn gọn.
Gồm có ba thân ác hành,
khẩu ác hành và ý ác hành.
Thân ác hành được giảng
rõ:
Này các Gia chủ, có
ba loại thân hành phi pháp, phi chánh đạo, có bốn loại khẩu hành phi pháp, phi
chánh đạo, có ba loại ý hành phi pháp, phi chánh đạo. Này các Gia chủ, thế nào
là ba loại thân hành phi pháp, phi chánh đạo?
[sát sanh]
Ở đây, này các Gia
chủ, có người sát sanh, tàn nhẫn, tay lấm máu, tâm chuyên sát hại đả thương,
tâm không từ bi đối với các loài hữu tình.
[Trộm cướp]
Người này lấy của
không cho, bất cứ tài vật gì của người khác hoặc tại thôn làng hoặc tại rừng
núi không cho người ấy, người ấy lấy trộm tài vật ấy.
[Tà dâm]
Người ấy sống tà hạnh
đối với các dục lạc, giao cấu với các hạng nữ nhân có mẹ che chở, có cha che chở,
có mẹ cha che chở, có anh che chở, có chị che chở, có bà con che chở, đã có chồng,
được hình phạt gậy gộc bảo vệ, cho đến những nữ nhân được trang sức bằng vòng
hoa. Như vậy, này các Gia chủ, là ba loại thân hành phi pháp, phi chánh đạo.
Khẩu ác hành được giảng
rõ:
Này các Gia chủ, thế
nào là bốn loại khẩu hành phi pháp, phi chánh đạo?
[Nói dối]
Ở đây, này các Gia
chủ, có người vọng ngữ, đến chỗ tập hội, hay đến chỗ chúng hội, hay đến giữa
các thân tộc, hay đến giữa các tổ hợp, hay đến giữa vương tộc, khi được dẫn ra
làm chứng và được hỏi: "Này người kia, hãy nói những gì Ông biết"; dầu
cho người ấy không biết, người ấy nói: "Tôi biết"; dầu cho người ấy
biết, người ấy nói: "Tôi không biết"; hay dầu cho người ấy không thấy,
người ấy nói: "Tôi thấy"; hay dầu cho người ấy thấy, người ấy nói:
"Tôi không thấy". Như vậy, lời nói của người ấy trở thành cố ý vọng
ngữ, hoặc vì nguyên nhân tự kỷ, hoặc vì nguyên nhân tha nhân, hoặc vì nguyên
nhân một vài quyền lợi gì.
[Nói chia rẽ}
Và người ấy là người
nói hai lưỡi, nghe điều gì ở chỗ này, đến chỗ kia, nói để sanh chia rẽ ở những
người này, nghe điều gì ở chỗ kia, đi nói với những người này để sanh chia rẽ ở
những người kia. Như vậy, người ấy ly gián những kẻ hòa hợp hay xúi dục những kẻ
ly gián, ưa thích phá hoại, vui thích phá hoại, thích thú phá hoại, nói những lời
đưa đến phá hoại.
[Nói độc ác]
Và người ấy là người
nói lời thô ác. Bất cứ lời gì thô ác, tàn ác, khiến người đau khổ, khiến người
tức giận, liên hệ đến phẫn nộ, không đưa đến Thiền định, người ấy nói những lời
như vậy.
[Nói phù phiếm]
Và người ấy nói những
lời phù phiếm, nói phi thời, nói những lời phi chơn, nói những lời không lợi
ích, nói những lời phi pháp, nói những lời phi luật, nói những lời không đáng
gìn giữ. Vì nói phi thời, nên lời nói không có thuận lý, không có mạch lạc, hệ thống,
không có lợi ích. Như vậy, này các Gia chủ, có bốn loại khẩu hành phi pháp, phi
chánh đạo.
Ý ác hành được giảng
rõ:
Và này các Gia chủ,
thế nào là ba loại ý hành phi pháp, phi chánh đạo?
[Tham ác]
Ở đây, này các Gia
chủ, có người có tham ái, tham lam tài vật kẻ khác, nghĩ rằng: "Ôi, mong rằng
mọi tài vật của người khác trở thành của mình!"
[Sân ác]
Lại có người có tâm
sân, khởi lên hại ý, hại niệm như sau: "Mong rằng những loài hữu tình này
bị giết, hay bị tàn sát, hay bị tiêu diệt, hay bị tàn hại, hay mong chúng không
còn tồn tại!"
[Tà kiến ác]
Lại có người có tà
kiến, có tưởng điên đảo như: "Không có bố thí, không có kết quả của bố
thí, không có tế lễ, không có cúng dường, các hành vi thiện ác, không có kết quả
dị thục, không có đời này, không có đời sau, không có mẹ, không có cha, không
có các loại hóa sanh, trong đời không có các Sa-môn, Bà-la-môn chân chính hành
trì, chân chánh thành tựu, sau khi tự tri, tự chứng lại tuyên bố cho đời này và
cho đời sau". Như vậy, này các Gia chủ, là ba ý hành phi pháp, phi chánh đạo.
Như vậy do nhân hành
phi pháp, hành phi chánh đạo, này các Gia chủ, ở đây, một số loài hữu tình sau
khi thân hoại mạng chung, phải sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục.
495. Những gì được
gọi là hành đúng pháp, hành đúng chánh đạo, đưa đến tái sanh vào cõi an lạc?
Gồm có ba thân thiện
hành, bốn khẩu thiện hành và ba ý thiện hành. Tổng cộng là mười thiện hạnh đối
ngược với mười ác hạnh nói trên:
Từ bỏ sát sanh,
tránh xa sát sanh, bỏ trượng, bỏ kiếm, biết tàm quý, có lòng từ, sống thương
xót đến hạnh phúc tất cả chúng sanh và loài hữu tình.
Từ bỏ lấy của không
cho, tránh xa lấy của không cho, bất cứ tài vật gì của người khác, hoặc tại
thôn làng, hoặc tại rừng núi không cho người ấy, người ấy không lấy trộm tài vật
ấy.
Từ bỏ sống theo tà hạnh
đối với các dục, không giao cấu với các hạng nữ nhân có mẹ che chở, có cha che
chở, có mẹ cha che chở, có anh che chở, có chị che chở, có bà con che chở, đã
có chồng, được hình phạt gậy gộc bảo vệ, cho đến những nữ nhân được trang sức bằng
vòng hoa. Như vậy, này các Gia chủ, là ba loại thân hành đúng pháp, đúng chánh
đạo.
[Bốn khẩu thiện
hành]
Từ bỏ vọng ngữ,
tránh xa vọng ngữ, đến chỗ tập hội, hay đến chỗ chúng hội, hay đến giữa các
thân tộc, hay đến giữa các tổ hợp, hay đến giữa vương tộc, khi được dẫn ra làm
chứng và được hỏi: "Này người kia, hãy nói những gì Ông biết", nếu biết,
người ấy nói: "Tôi biết"; nếu không biết, người ấy nói: "Tôi
không biết"; hay nếu không thấy, người ấy nói: "Tôi không thấy";
nếu thấy, người ấy nói: "Tôi thấy". Như vậy, lời nói của người ấy
không trở thành cố ý vọng ngữ, hoặc vì nguyên nhân tự kỷ, hoặc vì nguyên nhân
tha nhân, hoặc vì nguyên nhân một vài quyền lợi gì.
Từ bỏ nói hai lưỡi,
tránh xa nói hai lưỡi, nghe điều gì ở chỗ này, không đi đến chỗ kia nói để sanh
chia rẽ ở những người này, nghe điều gì ở chỗ kia không đi nói với những người
này để sanh chia rẽ ở những người kia; như vậy, người ấy sống hòa hợp những kẻ
ly gián, tăng trưởng những kẻ hòa hợp, ưa thích hòa hợp, vui thích hòa hợp,
thích thú hòa hợp, nói những lời đưa đến hòa hợp.
Từ bỏ lời nói độc
ác, tránh xa lời nói độc ác, nói những lời nói nhu hòa, đẹp tai, dễ thương,
thông cảm đến tâm, tao nhã, đẹp lòng nhiều người, vui lòng nhiều người, người ấy
nói những lời như vậy.
Từ bỏ lời nói phù
phiếm, tránh xa lời nói phù phiếm, nói đúng thời, người ấy nói những lời chân
thật, nói những lời có ý nghĩa, nói những lời về Chánh pháp, nói những lời về
Luật, nói những lời đáng được gìn giữ. Vì nói hợp thời, nên lời nói thuận lý,
có mạch lạc, hệ thống, có ích lợi. Như vậy, này các Gia chủ, có bốn loại khẩu
hành đúng pháp, đúng chánh đạo.
[Ba ý thiện hành]
Không có tham ái,
không tham lam tài vật của kẻ khác, không nghĩ rằng: "Ôi, mong rằng mọi
tài vật của người khác trở thành của mình!"
Không có tâm sân,
không có khởi lên hại ý, hại niệm, nhưng nghĩ rằng: "Mong rằng những loài
hữu tình này sống không thù hận, không oán thù, không nhiễu loạn, được an lạc,
lo nghĩ tự thân!"
Có chánh kiến, không
có tưởng điên đảo, nghĩ rằng: "Có bố thí, có kết quả của bố thí, có tế lễ,
có cúng dường, các hành vi thiện ác có kết quả dị thục, có đời này, có đời sau,
có mẹ, có cha, có các loại hóa sanh, trong đời, có các Sa-môn, Bà-la-môn chân
chánh hành trì, chân chánh thành tựu, sau khi tự tri, tự chứng lại tuyên bố cho
đời này và cho đời sau".
Như vậy, này các Gia
chủ, có ba loại ý hành đúng pháp, đúng chánh đạo. Như vậy, do nhân hành đúng
pháp, hành đúng chánh đạo, này các Gia chủ, ở đây, một số loài hữu tình sau khi
thân hoại mạng chung được sanh vào thiện thú, Thiên giới, đời này.
496.
Đức Phật dạy gì ở cuối pháp thoại?
Bất cứ ai mong mõi những quả lành cho cuộc sống đều cần tránh
xa các mười ác hạnh:
Này các Gia chủ, nếu một vị hành đúng pháp, đúng chánh đạo,
mong ước: "Ôi, mong rằng sau khi thân hoại mạng chung, tôi được sanh vào đại
phú gia, vương tộc Sát-đế-lị!" Sự kiện này xảy ra, vị ấy sau khi thân hoại
mạng chung, được sanh vào đại phú gia, vương tộc Sát-đế-lị. Vì sao vậy? Vì vị ấy
là vị hành đúng pháp, đúng chánh đạo.
Này các Gia chủ, nếu một vị hành đúng pháp, đúng chánh đạo,
mong ước: "Ôi, mong rằng sau khi thân hoại mạng chung, tôi được sanh vào đại
phú gia Bà-la-môn... đại phú gia gia chủ!" Sự kiện này xảy ra, vị ấy sau
khi thân hoại mạng chung, được sanh vào đại phú gia gia chủ. Vì sao vậy? Vì vị ấy
là vị hành đúng pháp, đúng chánh đạo. Này các Gia chủ, nếu một vị hành đúng
pháp, đúng chánh đạo mong ước: "Ôi, mong rằng sau khi thân hoại mạng
chung, tôi được sanh thân hữu với chư thiên Tứ thiên vương... với chư thiên cõi
trời Ba mươi ba... với chư thiên Dạ ma... với chư thiên Ðâu-suất-đà... với chư
thiên Hóa lạc... với chư thiên Tha hóa tự tại... với chư thiên Phạm chúng... với
chư thiên Quang thiên... với chư thiên Thiểu Quang thiên... với chư thiên Vô lượng
quang thiên... với chư thiên Quang âm thiên... với chư thiên Tịnh thiên... với
chư thiên Thiểu tịnh thiên... với chư thiên Vô lượng tịnh thiên... với chư
thiên Biến tịnh thiên... với chư thiên Quảng quả thiên... với chư thiên Vô phiền
thiên... với chư thiên Vô nhiệt thiên... với chư thiên Thiện hiện thiên... với
chư thiên Thiện kiến thiên... với chư thiên Sắc cứu kính thiên... với chư thiên
Hư không vô biên xứ thiên... với chư thiên Thức Vô biên xứ thiên... với chư
thiên Vô sở hữu xứ thiên... với chư thiên Phi tưởng Phi phi tưởng xứ
thiên!" Sự kiện này xảy ra, vị ấy sau khi thân hoại mạng chung được sanh
thân hữu với chư thiên Phi tưởng Phi phi tưởng xứ thiên. Vì sao vậy? Vì vị ấy
là vị hành đúng pháp, đúng chánh đạo.
Này các Gia chủ, nếu một vị hành đúng pháp, đúng chánh đạo,
mong ước: "Ôi, mong rằng, với sự đoạn trừ các lậu hoặc, với thắng trí, ta
chứng ngộ, chứng đạt và an trú ngay trong hiện tại tâm giải thoát, tuệ giải
thoát vô lậu !" Sự kiện này xảy ra, vị ấy với sự đoạn trừ các lậu hoặc, với
thắng trí, chứng ngộ, chứng đạt và an trú ngay trong hiện tại tâm giải thoát,
tuệ giải thoát vô lậu. Vì sao vậy? Vì vị ấy là vị hành đúng pháp, đúng chánh đạo.
497. Như vậy phải chăng một người từ bỏ thập ác và tu thập
thiện cũng đủ phước báu để sanh vào những cõi vui dục giới, cõi phạm thiên sắc
giới, cõi phạm thiên vô sắc giới và chứng quả giải thoát niết bàn?
Nên hiểu như vầy: không có bất cứ ai được sanh vào những cõi
vui dục giới, cõi phạm thiên sắc giới, cõi phạm thiên vô sắc giới và chứng quả
giải thoát niết bàn mà có thân nghiệp ác, khẩu nghiệp ác, ý nghiệp ác.
Cũng nên hiểu thêm khi ba nghiệp hiền thiện giống như mảnh đất
đã dược dọn sạch sẳn sàng để gieo hạt giống lành.
Một hành trình viên mãn để sanh vào cõi an lạc hay chứng quả
giải thoát cần cả ba yếu tố: Không làm TẤT CẢ điều ác, huân tu thiện nghiệp,
thanh lọc tâm ý.
498. Sau khi nghe Đức Phật giảng dạy, những bà la môn đã
lãnh hội thế nào?
Những vị ấy hoan hỷ và quy y Tam Bảo:
-- Thật vi diệu thay, Tôn giả Gotama! Thật vị diệu thay, Tôn
giả Gotama! Như người dựng đứng lại những gì bị quăng ngã xuống, phơi bày những
gì bị che kín, chỉ đường cho kẻ bị lạc hướng, đem đèn sáng vào trong bóng tối để
những ai có mắt có thể thấy sắc. Cũng vậy, Chánh pháp đã được Thế Tôn dùng nhiều
phương tiện để trình bày. Và nay chúng con xin quy y Tôn giả Gotama, quy y Pháp
và quy y chúng Tỷ-kheo Tăng, mong Tôn giả Gotama nhận chúng con làm đệ tử, từ
nay trở đi cho đến mạng chung, chúng con trọn đời quy ngưỡng!
II Thảo Luận: TT Giác Đẳng điều hànhThảo luận 2. Thiện nghiệp thứ hai “không lấy của không cho” như vậy phải chăng của rơi cũng không nên nhặt lấy để làm của mình? - TT Tuệ Siêu
Thảo luận 3. Thiện nghiệp thứ ba “ không tà hạnh trong dâm dục” được giải thích ở đây là không quan hệ ân ái với những nữ nhân có người giám hộ hay bảo hộ. Như vậy ở đây nói về đối tượng quan hệ. Từ góc cạnh khác nếu một người có gia đình đi tìm sự thoả mãn ngoài người hôn phối (và người có quan hệ lại không là người có người giám hộ) có kể vào trường hợp nầy chăng? - TT Tuệ Siêu
Thảo luận 4. Thiện nghiệp thứ tư “không nói sai sự thật” được Đức Phật dạy ở đây khi được đối chất như một nhân chứng thì không nói sai sự thật vì quyền lợi cá nhân, hay do tây vị.. Như vậy phải chăng những lời nói dối thật sự tạo ác nghiệp thì phải là lời gây hậu quả tai hại cho những người khác? - TT Tuệ Siêu
Thảo luận 5. Thiện nghiệp thứ năm “không nói lời chia rẽ” có kể luôn trường hợp lời nói thật nhưng vô tình khiến hai người oán giận nhau? - TT Tuệ Siêu
III Trắc Nghiệm
No comments:
Post a Comment