Trung Bộ Kinh - Majjhima Nikaya
Giảng sư: TT Tuệ Siêu
GIÁO TRÌNH TRUNG BỘ KINH HƯỚNG DẪN BÀI HỌC NGÀY 13/3/2020
839. Câu kệ gì đã được Đức Như Lai nói lên?
Rồi Thế Tôn, thời ấy nói lên cảm hứng ngữ như sau:
Không bệnh, lợi tối thắng,
Niết-bàn, lạc tối thắng,
Bát chánh là độc đạo,
An ổn và bất tử.
Khi được nghe vậy, du sĩ Magandiya bạch Thế Tôn:
-- Thật hy hữu thay, Tôn giả Gotama! Thật vi diệu thay, Tôn giả
Gotama! Lời này được Tôn giả Gotama khéo nói:
Không bệnh, lợi tối thắng,
Niết-bàn, lạc tối thắng.
Con cũng vậy, thưa Tôn giả Gotama, con cũng đã được nghe lời này,
do các vị Tôn sư, đại Tôn sư các du sĩ đã nói:
Không bệnh, lợi tối thắng,
Niết-bàn, lạc tối thắng.
Như vậy, thưa Tôn giả Gotama, lời nói này lời nói kia phù hợp
nhau.
840. Tại sao có những điều không thể chỉ hiểu qua ngôn từ?
Tuy là một bài kệ truyền đời và được nhiều người biết tới nhưng
không có nghĩa là người nghe hay nói bài kệ nầy có thể hiểu rõ ý nghĩa:
-- Nhưng này Magandiya, điều mà Ông đã được nghe do các vị Tôn sư,
đại Tôn sư các du sĩ đã nói:
Không bệnh, lợi tối thắng,
Niết-bàn, lạc tối thắng.
Thế nào là không bệnh? Thế nào là Niết-bàn?
Khi được nói vậy, du sĩ Magandiya, tự lấy tay xoa bóp chân tay của
mình và nói:
-- Thế nào là không bệnh, thưa Tôn giả Gotama? Thế nào là
Niết-bàn, thưa Tôn giả Gotama? Tôi nay không bệnh, an lạc, không có bệnh tật gì
ở tôi.
-- Này Magandiya, ví như người sanh ra đã mù, không thấy sắc đen
hay sắc trắng, không thấy sắc xanh, không thấy sắc vàng, không thấy sắc đỏ,
không thấy sắc đỏ tía, không thấy cái gì thăng bằng, không thăng bằng, không
thấy các vì sao, không thấy mặt trăng, mặt trời. Người ấy nghe một người có mắt
nói như sau: "Thật tốt đẹp thay tấm vải trắng, xinh đẹp, không cấu uế,
thanh tịnh". Và người ấy tìm tấm vải trắng. Rồi có một người khác đánh lừa
người ấy với một tấm y thô, dính dầu và đất và nói: "Này bạn, đây là tấm
vải trắng, xinh đẹp, không cấu uế, thanh tịnh cho bạn". Người ấy lấy tấm y
ấy, sau khi lấy, đắp trên mình. Sau khi đắp trên mình, người ấy hoan hỷ thốt
lên lời nói tự mãn: "Thật tốt đẹp thay tấm vải trắng xinh đẹp, không cấu
uế, thanh tịnh". Này Magandiya, Ông nghĩ thế nào? Kẻ sanh ra đã mù kia, do
biết, do thấy, lấy tấm y thô, dính dầu và đất ấy để rồi sau khi lấy người ấy
đắp trên mình, sau khi đắp trên mình; người ấy hoan hỷ thốt lên lời nói tự mãn:
"Thật tốt đẹp thay, tấm vải trắng xinh đẹp, không cấu uế, thanh tịnh, hay
là do lòng tin người có mắt?
-- Thưa Tôn giả Gotama, do không biết, không thấy, kẻ sanh ra đã
mù kia lấy tấm y thô, dính dầu và đất ấy để rồi sau khi lấy, người ấy đắp trên
mình, sau khi đắp trên mình, người ấy hoan hỷ thốt lên lời nói tự mãn:
"Thật tốt đẹp thay tấm vải trắng, xinh đẹp, không cấu uế, thanh tịnh"
là do lòng tin người có mắt.
-- Cũng vậy, này Magandiya, các du sĩ mù lòa, không có mắt, không
biết không bệnh, không thấy Niết-bàn nhưng nói lên câu kệ này:
Không bệnh, lợi tối thắng,
Niết-bàn, lạc tối thắng.
Này Magandiya, câu kệ này trong thời quá khứ đã được các bậc
A-la-hán, Chánh Ðẳng Giác nói lên:
Không bệnh, lợi tối thắng,
Niết-bàn, lạc tối thắng.
Bát chánh là độc đạo,
An ổn và bất tử.
Và câu kệ ấy này được dần dần lan tràn đến dân chúng phàm phu.
Nhưng này Magandiya, thân này trở thành bệnh khổ, trở thành cục bướu, trở thành
mũi tên, trở thành bất hạnh, trở thành bệnh chướng và với thân trở thành bệnh
khổ, trở thành cục bướu, trở thành mũi tên, trở thành bất hạnh, trở thành bệnh
chướng này, Ông nói: "Thưa Tôn giả Gotama, cái này là không bệnh ấy, cái
này là Niết-bàn ấy". Như vậy, này Magandiya, Ông không có Thánh nhãn ấy,
với Thánh nhãn ấy Ông có thể biết không bệnh, có thể thấy Niết-bàn.
-- Con có lòng tin Tôn giả Gotama như sau: "Tôn giả Gotama có
thể thuyết pháp cho ta để ta có thể biết không bệnh, có thể thấy
Niết-bàn".
-- Này Magandiya, ví như người sanh ra đã mù, không thấy sắc đen
hay sắc trắng, không thấy sắc xanh, không thấy sắc vàng, không thấy sắc đỏ,
không thấy sắc đỏ tía, không thấy cái gì thăng bằng, không thăng bằng, không
thấy các vì sao, không thấy mặt trăng, mặt trời. Các bạn bè thân hữu, bà con
huyết thống của người ấy mời một y sĩ khoa mổ xẻ. Vị y sĩ khoa mổ xẻ này cho
người ấy thuốc. Người ấy sau khi dùng thuốc, mắt không khởi lên, mắt không được
sáng tỏ. Này Magandiya, Ông nghĩ thế nào? Có phải vị thầy thuốc ấy cảm thấy mệt
mỏi, phiền não không?
-- Thưa vâng, Tôn giả Gotama.
-- Cũng vậy, này Magandiya, nếu Ta thuyết pháp cho Ông: "Ðây
là không bệnh ấy, đây là Niết-bàn ấy", và Ông không biết không bệnh, không
biết Niết-bàn thời như vậy làm Ta mệt mỏi, làm Ta phiền não.
-- Con có lòng tin Tôn giả Gotama như sau: "Tôn giả Gotama có
thể thuyết pháp cho ta để ta có thể biết không bệnh, có thể thấy
Niết-bàn".
-- Này Magandiya, ví như người sanh ra đã mù, không thấy sắc đen
hay sắc trắng, không thấy sắc xanh, không thấy sắc vàng, không thấy sắc đỏ,
không thấy sắc đỏ tía, không thấy cái gì thăng bằng, không thăng bằng, không
thấy các vì sao, không thấy mặt trăng, mặt trời. Người ấy nghe một người có mắt
nói như sau: "Thật tốt đẹp thay tấm vải trắng, xinh đẹp, không cấu uế,
thanh tịnh", và người ấy đi tìm tấm vải trắng. Rồi có một người khác đánh
lừa người ấy với một tấm y thô, dính dầu và đất và nói: "Này bạn, đây là
tấm vải trắng, xinh đẹp, không cấu uế, thanh tịnh cho bạn". Người ấy lấy
tấm y ấy. Sau khi lấy, người ấy đắp trên mình, sau khi đắp trên mình người ấy,
các bạn bè thân hữu, bà con huyết thống của người ấy mời một y sĩ khoa mổ xẻ.
Vị y sĩ khao mổ xẻ này cho người ấy thuốc bài tiết các nhơ bẩn về phía trên,
bài tiết các nhơ bẩn về phía dưới, xức thuốc mắt, thoa dầu cho mắt, cho thuốc
qua lỗ mũi. Người ấy sau khi dùng thuốc, mắt được khởi lên, mắt được sáng tỏ.
Với mắt được khởi lên, người ấy đoạn trừ tham dục đối với tấm y thô, dính dầu
và dính đất kia, và người ấy có thể xem người kia là không phải bạn, có thể xem
người kia là thù địch và nghĩ đến sát hại sinh mạng (của người kia): "Thật
sự trong một thời gian dài, Ta bị người này lường gạt, lừa dối, phỉnh gạt với tấm
y thô, dính dầu và đất: "Này bạn, đây là tấm vải trắng, xinh đẹp, không
cấu uế, thanh tịnh cho bạn".
Cũng vậy, này Magandiya, nếu Ta thuyết pháp cho Ông: "Ðây là
không bệnh ấy, đây là Niết-bàn ấy", Ông có thể biết không bệnh, Ông có thể
thấy Niết-bàn. Và với mắt được khởi lên cho Ông, lòng tham dục đối với năm thủ
uẩn được đoạn trừ; và Ông có thể nghĩ như sau: "Thật sự trong một thời
gian dài, ta bị tâm này lường gạt, lừa dối, phỉnh gạt, chấp thủ sắc, ta đã chấp
thủ, chấp thủ thọ, ta đã chấp thủ, chấp thủ tưởng, ta đã chấp thủ, chấp thủ các
hành, ta đã chấp thủ, chấp thủ thức, ta đã chấp thủ. Do duyên chấp thủ ấy nơi
ta, nên có hữu; do duyên hữu, có sanh; do duyên sanh, có già chết, sầu, bi,
khổ, ưu, não khởi lên. Như vậy là sự tập khởi của toàn bộ Khổ uẩn".
841. Đức Phật đã dạy gì cho du sĩ Magandiya về sự trị liệu căn
bệnh trầm kha của đời sống?
Trong sự hướng dẫn ngắn gọn Đức Phật đã chỉ cho Magandiya thấy
rằng quá trình trị liệu căn bệnh không đơn giản chỉ là sự thay đổi cách hiểu mà
là toàn bộ đời sống:
-- Con có lòng tin Tôn giả Gotama như sau: "Tôn giả Gotama có
thể thuyết pháp cho ta khiến ta có thể từ chỗ ngồi này đứng dậy, không còn mù
nữa".
-- Vậy này Magandiya, hãy thân cận các vị chân nhân. Này
Magandiya, do Ông thân cận các vị chân nhân, thời này Magandiya, Ông sẽ được
nghe diệu pháp. Này Magandiya, do Ông được nghe diệu pháp, thời này Magandiya,
Ông sẽ sống đúng với Chánh pháp và tùy pháp. Này Magandiya, do Ông sống đúng
với Chánh pháp và tùy pháp, thời này Magandiya, Ông sẽ tự mình biết, tự mình
thấy: "Ðây là những bệnh chướng, những cục bướu, những mũi tên. Ở đây,
những bệnh chướng, những cục bướu, những mũi tên được trừ diệt, không có dư
tàn. Do chấp thủ được diệt ở ta, nên hữu diệt; do hữu diệt, sanh diệt; do sanh
diệt, già, chết, sầu, bi, khổ, ưu, não được diệt trừ. Như vậy là sự đoạn diệt
của toàn bộ khổ uẩn này".
Khi được nghe nói vậy, du sĩ Magandiya bạch Thế Tôn:
-- Thật vi diệu thay, Tôn giả Gotama! Thật vi diệu thay, Tôn giả
Gotama! Thưa Tôn giả Gotama, như người dựng đứng lại những gì bị quăng ngã
xuống, phơi bày ra những gì bị che kín, chỉ đường cho kẻ lạc hướng, đem đèn
sáng vào trong bóng tối để những ai có mắt có thể thấy sắc; cũng vậy, Chánh
pháp đã được các Tôn giả Gotama dùng nhiều phương tiện trình bày giải thích.
Nay con xin quy y Tôn giả Gotama, quy y Pháp và quy y Tỷ-kheo Tăng. Con xin
xuất gia với Tôn giả Gotama, con xin thọ đại giới.
-- Này Magandiya, ai trước kia là ngoại đạo nay muốn xuất gia,
muốn thọ đại giới trong Pháp và Luật này phải sống bốn tháng biệt trú. Sau khi
sống bốn tháng biệt trú, các Tỷ-kheo nếu đồng ý sẽ cho xuất gia, cho thọ đại
giới để thành vị Tỷ-kheo. Nhưng Ta nhận thấy các tánh con người sai biệt nhau.
-- Thưa Tôn giả Gotama, nếu những người xưa kia là ngoại đạo, nay
muốn xuất gia, muốn thọ đại giới trong Pháp và Luật này, phải sống bốn tháng
biệt trú, sau khi sống bốn tháng biệt trú, các Tỷ-kheo nếu đồng ý sẽ cho xuất
gia, cho thọ đại giới; thời con sẽ xin sống biệt trú bốn năm, sau khi sống biệt
trú bốn năm, nếu các Tỷ-kheo đồng ý, hãy cho con xuất gia, hãy cho con thọ đại
giới để thành Tỷ-kheo.
Và du sĩ Magandiya được xuất gia với Thế Tôn, được thọ đại giới.
Thọ đại giới không bao lâu, Tôn giả Magandiya ở một mình an tịnh, không phóng
dật, sống nhiệt tâm, cần mẫn. Và không bao lâu, vị này chứng được mục đích tối
cao mà con cháu các lương gia đã xuất gia, từ bỏ gia đình, sống không gia đình
hướng đến. Ðó là mục đích của vô thượng Phạm hạnh, ngay trong hiện tại, với
thượng trí tự mình chứng ngộ, chứng đạt và an trú: "Sanh đã tận, Phạm hạnh
đã thành, những gì nên làm đã làm, sau đời này sẽ không có đời sống khác
nữa". Tôn giả Magandiya hiểu biết như vậy.
Và Tôn giả Magandiya trở thành một vị A-la-hán nữa.
II Thảo Luận: TT Giác Đẳng điều hành
III Trắc Nghiệm
No comments:
Post a Comment