Trung Bộ Kinh - Majjhima Nikaya
Giảng sư: TT Tuệ Siêu
GIÁO TRÌNH TRUNG BỘ KINH HƯỚNG DẪN BÀI HỌC NGÀY 2/4/2020
91. Kinh Brahmàyu (Brahmàyu
sutta)
Bramàyu là tên một bà la môn trưởng lão rất nổi tiếng ở
Mithila. Là một người có thực tài, thực
học và đức độ. Vì nghe tiếng đồn tốt lành về Đức Phật đã sai một đệ tử tên
Uttara đến quan sát tướng cách cao quý của Đức Phật. Những gì Uttara đã thấy và
thuật lại cho chúng ta một mô tả chi tiết về tưởng hảo, phong cách, uy nghi tế
hạnh của một bậc Điều Ngự Trượng Phu. Đoạn sau ghi lại câu chuyện Bà la môn
Brahmàyu đã tự thân đến diện kiến Đức Phật, bày tỏ sự cung kính rất mực và được
nghe pháp. Kết cuộc của câu chuyện là hình ảnh rất đẹp của một con người được
chuyển hoá bằng chánh pháp cao cả.
947. Mong ước của một phạm chí danh tiếng
Bà la môn Bramàyu là người tinh thông tam Phệ Đà, niên cao lạp
trưởng, thuộc giới thượng lưu danh giá ở Mithila. Nghe tiếng Đức Phật, với sự
khao khát muốn biết về Phật nên sai một đệ tử kiệt xuất là Uttara đi tìm hiểu:
Như vầy tôi nghe.
Một thời Thế Tôn du hành ở Videha, cùng với đại chúng Tỷ-kheo
khoảng năm trăm vị.
Lúc bấy giờ, Bà-la-môn Brahmayu trú tại Mithila (Di-tát-la) già
yếu, niên cao, lạp lớn, đã đến tuổi trưởng thượng, đã gần mãn cuộc đời, tuổi đã
đến một trăm hai mươi, một vị đọc tụng Thánh điển, chấp trì chú thuật, tinh
thông ba tập Veda, với tự vựng, lễ nghi, ngữ nguyên và thứ năm là các cổ
truyện, thông hiểu từ ngữ và văn phạm, thâm hiểu Thuận thế luận và Ðại nhân
tướng.
Bà-la-môn Brahmayu có nghe: "Sa-môn Gotama là Thích tử, xuất
gia từ dòng họ Sakya (Thích-ca) đang du hành ở Videha, cùng với đại chúng
Tỷ-kheo khoảng năm trăm vị". Tiếng đồn tốt đẹp sau đây được truyền đi về
Tôn giả Gotama: "Ðây là Thế Tôn, bậc A-la-hán, Chánh Ðẳng Giác, Minh Hạnh
Túc, Thiện Thệ, Thế Gian Giải, Vô Thượng Sĩ, Ðiều Ngự Trượng Phu, Thiên Nhơn
Sư, Phật, Thế Tôn. Với thắng trí, Ngài tự thân chứng ngộ thế giới này cùng với
Thiên giới, Phạm thiên giới, cùng với chúng Sa-môn, Bà-la-môn, các loài Trời và
loài Người. Khi đã chứng ngộ, Ngài còn tuyên thuyết điều Ngài đã chứng ngộ.
Ngài thuyết pháp sơ thiện, trung thiện, hậu thiện, văn nghĩa đầy đủ, Ngài
truyền dạy Phạm hạnh hoàn toàn đầy đủ, trong sạch. Tốt đẹp thay sự chiêm ngưỡng
một vị A-la-hán như vậy!".
Lúc bấy giờ đệ tử của Bà-la-môn Brahmayu là thanh niên Uttara, một
vị đọc tụng Thánh điển, chấp trì chú thuật, tinh thông ba tập Veda, với tự
vựng, lễ nghi, ngữ nguyên và thứ năm là các cổ truyện, thông hiểu từ ngữ và văn
phạm, thâm hiểu Thuận thế luận và Ðại nhân tướng. Rồi Bà-la-môn Brahmayu bảo thanh
niên Uttara:
-- Này Uttara thân mến, Sa-môn Gotama này là Thích tử, xuất gia từ
dòng họ Sakya (Thích-ca) đang du hành ở Videha, cùng với đại chúng Tỷ-kheo
khoảng năm trăm vị"... Tốt đẹp thay được yết kiến một vị A-la-hán như vậy.
Uttara thân mến, hãy đi đến Sa-môn Gotama, sau khi đến hãy tìm hiểu Sa-môn
Gotama, có phải là Tôn giả Gotama như tiếng đã đồn, hay là không phải, hay là
Tôn giả Gotama như thế này, hay là không phải như thế này. Chính nhờ Ông mà
chúng ta sẽ biết về Tôn giả Gotama.
-- Thưa Tôn giả, làm sao tôi biết Tôn giả Gotama có phải là Tôn
giả Gotama như tiếng đã đồn, hay là không phải, hay là Tôn giả Gotama như thế
này, hay là không phải như thế này?
-- Này Uttara thân mến, theo Thánh điển của chúng ta được truyền
lại về ba mươi hai Ðại nhân tướng, những ai có ba mươi hai tướng ấy sẽ chọn một
trong hai con đường, không có con đường nào khác: nếu là tại gia, sẽ thành vị
Chuyển luân Thánh vương chinh phục mọi quốc độ, đầy đủ bảy món báu. Bảy món báu
này là xe báu, voi báu, ngựa báu, châu báu, ngọc nữ báu, cư sĩ báu và thứ bảy
là tướng quân báu. Và vị này có hơn một ngàn con trai, là những vị anh hùng,
oai phong lẫm liệt, chiến thắng ngoại quân. Vị này sống thống lãnh quả đất cùng
tận cho đến đại dương, và trị vì với Chánh pháp, không dùng gậy, không dùng
đao. Nếu vị này xuất gia, từ bỏ gia đình, sống không gia đình, vị này sẽ chứng
quả A-la-hán, Chánh Ðẳng Giác quét sạch mê lầm ở đời. Này Uttara thân mến, ta
đã cho con chú thuật, con đã nhận những chú thuật ấy.
-- Thưa vâng, Tôn giả.
948. Những gì được thấy từ tôn nhan của Đức Phật
Những gì thanh niên Uttara thấy được từ Đức Phật cho chúng ta những
mô tả chi tiết, và sau nầy làm chuẩn mực cho hội hoạ, điêu khắc về Đức Phật:
Thanh niên Uttara vâng đáp Bà-la-môn Brahmayu, từ chỗ ngồi đứng
dậy, đảnh lễ Bà-la-môn Brahmayu, giữ thân hướng về phía hữu, rồi ra đi du hành
đến Thế Tôn ở Videha, tuần tự du hành đi đến Thế Tôn, sau khi đến, nói lên
những lời chào đón hỏi thăm với Thế Tôn, sau khi nói lên những lời chào đón hỏi
thăm thân hữu, liền ngồi xuống một bên. Ngồi xuống một bên, thanh niên Uttara
tìm xem ba mươi hai Ðại nhân tướng trên thân Thế Tôn. Thanh niên Uttara thấy
trên thân Thế Tôn phần lớn ba mươi hai Ðại nhân tướng, trừ hai tướng. Ðối với
hai Ðại nhân tướng ấy, nghi hoặc sanh, do dự sanh, chưa được thỏa mãn, chưa
được hài lòng, tức là tướng mã âm tàng và tướng lưỡi rộng dài.
Rồi Thế Tôn nghĩ rằng: "Thanh niên Uttara này thấy ở nơi Ta
phần lớn ba mươi hai Ðại nhân tướng, trừ hai tướng. Ðối với hai Ðại nhân tướng
ấy, nghi hoặc sanh, do dự sanh, chưa được thỏa mãn, chưa được hài lòng, tức là
tướng mã âm tàng và tướng lưỡi rộng dài".
Thế Tôn liền dùng thần thông khiến thanh niên Uttara thấy được
tướng mã âm tàng của Thế Tôn. Và Thế Tôn le lưỡi, rờ đến, liếm đến hai lỗ tai;
rờ đến, liếm đến hai lỗ mũi, và dùng lưỡi che khắp cả vùng trán.
Rồi thanh niên Uttara suy nghĩ: "Sa-môn Gotama có đầy đủ ba
mươi hai Ðại nhân tướng. Vậy ta hãy theo sát Sa-môn Gotama để dò xem các uy
nghi (của Ngài)". Rồi thanh niên Uttara trong bảy tháng theo sát Thế Tôn
như bóng không bao giờ rời hình.
Rồi thanh niên Uttara, sau bảy tháng, khởi hành đi đến Mithila ở
Videha, tuần tự du hành đi đến Mithila, rồi đi đến Bà-la-môn Brahmayu, sau khi
đến, đảnh lễ Bà-la-môn Brahmayu rồi ngồi xuống một bên. Bà-la-môn Brahmayu nói
với thanh niên Uttara đang ngồi một bên:
-- Này Uttara thân mến, có phải tiếng đồn về Tôn giả Gotama là
đúng như vậy, không phải khác, có phải Tôn giả Gotama là như vậy, không phải
khác ?
-- Tiếng đồn về Tôn giả Gotama là đúng như vậy, không phải khác,
Tôn giả Gotama là như vậy, không phải khác. Và Tôn giả Gotama ấy có đầy đủ ba
mươi hai Ðại nhân tướng. Tôn giả Gotama có lòng bàn chân bằng phẳng. Ðây là Ðại
nhân tướng của Ðại nhân Tôn giả Gotama. Dưới hai bàn chân Tôn giả Gotama, có
hiện ra hình bánh xe, với ngàn tăm xe, với trục xe vành xe, với các bộ phận
hoàn toàn đầy đủ. Tôn giả Gotama có gót chân thon dài. Tôn giả Gotama có ngón
tay, ngón chân dài. Tôn giả Gotama có tay chân mềm mại. Tôn giả Gotama tay chân
có màn da lưới. Tôn giả Gotama có mắt cá tròn như con sò. Tôn giả Gotama có ống
chân to như con dê rừng. Tôn giả Gotama đứng thẳng, không cong lưng xuống có
thể rờ đầu gối với hai bàn tay. Tôn giả Gotama có tướng mã âm tàng. Tôn giả
Gotama có màu da như đồng, màu sắc như vàng. Tôn giả Gotama có da trơn mướt
khiến bụi không có thể bám dính vào. Tôn giả Gotama có lông da mọc từng lỗ lông
một, mỗi lỗ chân lông có một lông. Tôn giả Gotama có lông mọc xoáy tròn thẳng
lên, mỗi sợi lông đều vậy, màu xanh đậm như thuốc bôi mắt, xoáy lên từng xoáy
tròn nhỏ, và xoáy về hướng mặt. Tôn giả Gotama có thân hình cao thẳng. Tôn giả
Gotama có bảy chỗ tròn đầy. Tôn giả Gotama có nửa thân trước như thân con sư
tử. Tôn giả Gotama không có lõm khuyết xuống giữa hai vai. Tôn giả Gotama có
thân thể cân đối như cây bàng. Bề cao thân ngang bằng bề dài hai tay sải rộng,
bề dài hai tay sải rộng ngang bằng bề cao của thân. Tôn giả Gotama có bán thân
trên vuông tròn. Tôn giả Gotama có vị giác hết sức sắc bén. Tôn giả Gotama có
quai hàm như con sư tử. Tôn giả Gotama có bốn mươi răng. Tôn giả Gotama có răng
đều đặn. Tôn giả Gotama có răng không khuyết hở. Tôn giả Gotama có răng cửa
trơn láng. Tôn giả Gotama có tướng lưỡi rộng dài. Tôn giả Gotama có giọng nói
tuyệt diệu như tiếng chim ca-lăng- tần-già (karavika). Tôn giả Gotama có hai
mắt màu xanh đậm. Tôn giả Gotama có lông mi con bò cái. Tôn giả Gotama, giữa
hai lông mày, có sợi lông trắng mọc lên mịn màng như bông nhẹ. Tôn giả Gotama
có nhục kế trên đầu. Ðây là Ðại nhân tướng của Ðại nhân Tôn giả Gotama.
Khi Tôn giả Gotama đi, Ngài bước chân mặt trước, không đặt chân
xuống quá xa, không rút chân lên quá gần, không bước quá mau, không bước quá
chậm, khi đi đầu gối không va chạm đầu gối, khi đi mắt cá không va chạm mắt cá;
Ngài đi không co bắp vế lên, không duỗi bắp vế xuống, không đưa bắp vế vào
trong, không đưa bắp vế ra ngoài. Khi đi Tôn giả Gotama chỉ di động phần thân ở
dưới, và không dùng toàn thân lực. Khi ngó quanh, Tôn giả Gotama ngó quanh với
toàn thân. Khi đi không có ngưỡng mặt lên, không cúi mặt xuống, không có ngó
quanh, và chỉ ngó xuống khoảng một tầm (yugamattam, bề dài một cái cày). Xa
hơn, tri kiến được mở rộng (anavatam: không bị che đậy).
Khi đi vào nhà, (Tôn giả Gotama) không ngửa thân về phía sau,
không cúi thân về phía trước, không đưa thân về phía trong, không đưa thân về
phía ngoài; vị ấy quay lưng không quá xa ghế ngồi, không quá gần ghế ngồi; ngồi
trên ghế, không nắm chặt thành ghế, không gieo thân ngồi xuống ghế.
Khi ngồi trong nhà. Ngài không rung tay, không rung chân, không
ngồi tréo đầu gối với nhau, tréo mắt cá với nhau, không ngồi tay chống cằm. Khi
ngồi trong nhà, không có sợ hãi, không có run rẩy, không có dao động, không có
hoảng hốt. Như vậy Tôn giả Gotama ngồi, không sợ hãi, không run sợ, không dao
động, không hoảng hốt, lông tóc không dựng ngược, Thiền tịnh độc cư.
Khi nhận nước để rửa bát, không chúc bình bát lên, không chúc bình
bát xuống, không xoay bình bát vào phía trong, không xoay bình bát ra phía
ngoài, nhận nước không quá ít, không quá nhiều. Ngài rửa bát, không sanh tiếng
động, rửa bát không xoay tròn bình bát, không đặt bình bát xuống đất rồi rửa
tay, khi hai tay rửa xong, bát cũng rửa xong, khi bát rửa xong, tay cũng rửa
xong. Ngài đổ nước bình bát không quá xa, không quá gần, và không vẩy nước cùng
khắp.
Khi Ngài nhận cơm, không chúc bình bát lên, không chúc bình bát
xuống, không xoay bình bát vào phía trong, không xoay bình bát ra phía ngoài,
nhận cơm không quá ít, không quá nhiều. Ngài ăn đồ ăn vừa phải (với cơm), không
có bỏ miếng cơm, chỉ lựa miếng thức ăn. Tôn giả Gotama đưa miếng cơm quanh
miệng hai ba lần rồi mới nuốt, không hột cơm nào được vào trong thân không bị
nghiến nát, và không một hột cơm nào còn lại trong miệng trước khi ăn miếng cơm
khác. Tôn giả Gotama thưởng thức vị ăn khi ăn đồ ăn, không thưởng thức lòng
tham vị. Tôn giả Gotama ăn đồ ăn có đầy đủ tám đức tánh, không phải để vui đùa,
không phải để đam mê, không phải để trang sức, không phải để tự làm đẹp mình,
mà chỉ để thân này được sống lâu và được bảo dưỡng, để (thân này) khỏi bị
thương hại, để hỗ trợ Phạm hạnh, nghĩ rằng: "Như vậy, Ta diệt trừ các cảm
thọ cũ và không cho khởi lên các cảm thọ mới, và Ta sẽ không lỗi lầm, sống được
an ổn".
Ngài ăn xong lấy nước rửa bát, không chúc bình bát lên, không chúc
bình bát xuống, không xoay bình bát vào phía trong, không xoay bình bát ra phía
ngoài, nhận nước không quá ít, không quá nhiều. Ngài rửa bát không sanh tiếng
động, rửa bát không xoay tròn bình bát, không có đặt bình bát xuống đất rồi rửa
tay, khi hai tay rửa xong, bình bát cũng rửa xong, khi bình bát rửa xong, hai
tay cũng rửa xong. Ngài đổ nước bình bát, không quá xa, không quá gần, không
vẩy nước cùng khắp.
Khi ăn xong, Ngài đặt bình bát xuống đất, không quá xa, không quá
gần, không phải không nghĩ đến bình bát, cũng không quá lo cho bình bát.
Khi ăn xong, Ngài ngồi im lặng một lát nhưng không để quá thì giờ
nói lời tùy hỷ (công đức). Ngài nói lời tùy hỷ (công đức), không chỉ trích bữa
ăn ấy, không mong bữa ăn khác; trái lại, Ngài với pháp thoại khai thị hội chúng
ấy, khích lệ, làm cho phấn khởi, làm cho hoan hỷ. Ngài sau khi với pháp thoại
khai thị hội chúng ấy, khích lệ, làm cho phấn khởi, làm cho hoan hỷ, từ chỗ
ngồi đứng dậy và ra đi.
Ngài đi không quá mau, không quá chậm. Ngài đi không phải (như
muốn) lánh xa hội chúng ấy.
Tôn giả Gotama đắp y không kéo lên quá cao trên thân, không kéo
xuống quá thấp, không dính sát vào thân, không có lơi ra khỏi thân, gió thổi
không thoát y khỏi thân Tôn giả Gotama; bụi nhớp không dính trên thân Tôn giả Gotama.
Ði đến tu viện, Ngài ngồi trên ghế đã soạn sẵn, sau khi ngồi liền
rửa chân, và Tôn giả Gotama không sống chú tâm vào công việc làm đẹp hai chân.
Ngài ngồi kiết già, lưng thẳng, và đặt niệm trước mặt. Ngài không nghĩ đến tự
hại, không nghĩ đến hại người, không nghĩ đến hại cả hai. Tôn giả Gotama ngồi,
tâm hướng đến lợi mình, lợi người, lợi cả hai, lợi toàn thế giới.
Ði đến tu viện, Ngài thuyết pháp cho hội chúng, không tán dương
hội chúng ấy, không chỉ trích hội chúng ấy, trái lại với pháp thoại khai thị
hội chúng ấy, khích lệ làm cho phấn khởi, làm cho hoan hỷ. Tiếng nói thoát ra
từ miệng Tôn giả Gotama có tám đức tánh; lưu loát, dễ hiểu, dịu ngọt, nghe rõ
ràng, sung mãn, phân minh, thâm sâu và vang động. Khi Tôn giả Gotama giải thích
cho hội chúng với tiếng nói của mình, tiếng nói không vượt ra khỏi hội chúng.
Hội chúng sau khi được Tôn giả Gotama khai thị, khích lệ, làm cho phấn khởi,
làm cho thích thú, làm cho hoan hỷ, từ chỗ ngồi đứng dậy, và ra đi vẫn quay
nhìn lại, không muốn rời bỏ.
Chúng con thấy Tôn giả Gotama đi. Chúng con thấy (Tôn giả) đứng.
Chúng con thấy (Tôn giả) ngồi im lặng trong nhà. Chúng con thấy (Tôn giả) ăn
trong nhà. Chúng con thấy (Tôn giả) sau khi ăn xong, ngồi im lặng. Chúng con
thấy (Tôn giả) sau khi ăn xong, nói lời tùy hỷ (công đức). Chúng con thấy (Tôn
giả) đi trở về tu viện. Chúng con thấy (Tôn giả) đi đến tu viện ngồi im lặng.
Chúng con thấy (Tôn giả) đi đến tu viện thuyết pháp cho hội chúng. Như vậy, và
như vậy là Tôn giả Gotama ấy và lại còn nhiều hơn như vậy nữa.
Khi nghe nói vậy, Bà-la-môn Brahmayu từ chỗ ngồi đứng dậy, đắp
thượng y vào một bên vai, chắp tay hướng đến Thế Tôn, và ba lần nói lời cảm
hứng sau đây:
-- Ðảnh lễ Thế Tôn, bậc A-la-hán, Chánh Ðẳng Giác! Ðảnh lễ Thế
Tôn, bậc A-la-hán, Chánh Ðẳng Giác! Ðảnh lễ Thế Tôn, bậc A la hán, Chánh Ðẳng
Giác! Có thể tại một chỗ nào, thời gian nào, chúng tôi sẽ đi đến gặp Tôn giả
Gotama ấy. Có lẽ sẽ có một cuộc nói chuyện.
949. Mắt thấy tai nghe, cõi lòng rộng mở
Cơ duyên đầy đủ phạm chí Bramàyu tự thân diện kiến và hỏi pháp từ
Đức Phật:
Rồi Thế Tôn, tuần tự du hành ở Videha và đi đến Mithila. Ở đấy,
Thế Tôn trú tại rừng xoài Makhadeva ở Mithila. Các Bà-la-môn, Gia chủ ở Mithila
nghe nói: "Sa-môn Gotama là Thích tử, xuất gia từ dòng họ Thích-ca, đang
du hành ở Videha, cùng với đại chúng Tỷ-kheo khoảng năm trăm vị đã đến Mithila
và hiện trú ở rừng xoài Makhadeva, tại Mithila. Tiếng đồn tốt đẹp sau đây được
truyền đi về Tôn giả Gotama: "Sa-môn Gotama là Thích tử, xuất gia từ dòng
họ Sakya (Thích-ca) đang du hành ở Videha, cùng với đại chúng Tỷ-kheo khoảng
năm trăm vị". Tiếng đồn tốt đẹp sau đây được truyền đi về Tôn giả Gotama:
"Ðây là Thế Tôn, bậc A-la-hán, Chánh Ðẳng Giác, Minh Hạnh Túc, Thiện Thệ,
Thế Gian Giải, Vô Thượng Sĩ, Ðiều Ngự Trượng Phu, Thiên Nhơn Sư, Phật, Thế Tôn.
Với thắng trí, Ngài tự thân chứng ngộ thế giới này cùng với Thiên giới, Phạm
thiên giới, cùng với chúng Sa-môn, Bà-la-môn, các loài Trời và loài Người. Khi
đã chứng ngộ, Ngài còn tuyên thuyết điều Ngài đã chứng ngộ. Ngài thuyết pháp sơ
thiện, trung thiện, hậu thiện, văn nghĩa đầy đủ, Ngài tuyên dạy Phạm hạnh hoàn
toàn đầy đủ, trong sạch. Tốt đẹp thay sự chiêm ngưỡng một vị A-la-hán như
vậy!".
Rồi các Bà-la-môn, Gia chủ ở Mithila đi đến chỗ Thế Tôn, sau khi
đến, một số đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên; một số nói lên những lời
chào đón hỏi thăm Thế Tôn, sau khi nói lên những lời chào đón hỏi thăm thân hữu
rồi ngồi xuống một bên; một số chắp tay hướng vái Thế Tôn rồi ngồi xuống một
bên; một số xưng danh họ rồi ngồi xuống một bên; một số im lặng rồi ngồi xuống
một bên.
Bà-la-môn Brahmayu nghe như sau: "Sa-môn Gotama là Thích tử,
xuất gia từ dòng họ Thích-ca, đã đến Mithila và trú ở Mithila tại rừng xoài
Makhadeva". Rồi Bà-la-môn Brahmayu đi đến rừng xoài Makhadeva cùng với một
số đông thanh niên Bà-la-môn. Khi đến không xa rừng xoài bao nhiêu, Bà-la-môn
Brahmayu khởi lên ý nghĩ: "Thật không thích đáng cho ta đến yết kiến
Sa-môn Gotama mà không báo trước". Rồi Bà-la-môn Brahmayu bảo một người
thanh niên:
-- Này Thanh niên, hãy đi đến Sa-môn Gotama, sau khi đến hãy nhân
danh ta hỏi thăm Sa-môn Gotama có ít bệnh, ít não, khinh an, có mạnh khỏe, lạc
trú: "Thưa Tôn giả Gotama, Bà-la-môn Brahmayu hỏi thăm Tôn giả Gotama có
ít bệnh, ít não, khinh an, có mạnh khỏe, lạc trú và thưa như sau: "Thưa
Tôn giả Gotama, Bà-la-môn Brahmayu già yếu, niên cao, lạp lớn, đã đến tuổi
trưởng thượng, đã gần mãn cuộc đời, tuổi đã đến một trăm hai mươi, một vị đọc
tụng Thánh điển, chấp trì chú thuật, tinh thông ba tập Veda, với tự vựng, lễ
nghi, ngữ nguyên và thứ năm là các cổ truyện, thông hiểu từ ngữ và văn phạm,
thâm hiểu Thuận thế luận và Ðại nhân tướng. Thưa Tôn giả, đối với các
Bà-la-môn, Gia chủ sống tại Mithila, Bà-la-môn Brahmayu được xem là tối thượng
về phương diện tài sản, Bà-la-môn Brahmayu được xem là tối thượng về phương
diện chú thuật (manta), Bà-la-môn Brahmayu được xem là tối thượng về phương
diện tuổi tác và danh vọng. Vị ấy muốn yết kiến Tôn giả Gotama".
-- Thưa vâng, Tôn giả.
Thanh niên ấy vâng đáp Bà-la-môn Brahmayu, đi đến Thế Tôn, sau khi
đến nói lên những lời chào đón hỏi thăm Thế Tôn, sau khi nói lên những lời chào
đón hỏi thăm thân hữu, liền đứng một bên. Ðứng một bên, thanh niên ấy bạch Thế
Tôn:
-- Thưa Tôn giả Gotama, Bà-la-môn Brahmayu hỏi thăm Tôn giả Gotama
có ít bệnh, ít não, khinh an, có mạnh khỏe, lạc trú: "Thưa Tôn giả Gotama,
Bà-la-môn Brahmayu già yếu... và Ðại nhân tướng. Thưa Tôn giả, đối với các
Bà-la-môn, Gia chủ sống ở Mithila, Bà-la-môn Brahmayu được xem là tối thượng về
phương diện tài sản, Bà-la-môn Brahmayu được xem là tối thượng về phương diện
chú thuật (manta), Bà-la-môn Brahmayu được xem là tối thượng về phương diện
tuổi tác và danh vọng. Vị ấy muốn yết kiến Tôn giả Gotama".
-- Này Thanh niên, nay Bà-la-môn Brahmayu hãy làm những gì vị ấy
nghĩ là hợp thời.
Rồi vị thanh niên ấy đi đến Bà-la-môn Brahmayu, sau khi đến, liền
thưa với Bà-la-môn Brahmayu:
-- Tôn giả đã được Sa-môn Gotama chấp nhận. Nay Tôn giả hãy làm
những gì Tôn giả nghĩ là hợp thời.
Rồi Bà-la-môn Brahmayu đi đến Thế Tôn. Hội chúng ấy thấy Bà-la-môn
Brahmayu từ xa đi đến, sau khi thấy liền tránh chỗ hai bên vì vị này được nhiều
người biết đến và có danh vọng. Bà-la-môn Brahmayu nói với hội chúng ấy:
-- Thôi vừa rồi, các Tôn giả, hãy ngồi trên chỗ ngồi của mình. Ở
đây, tôi sẽ ngồi gần Sa-môn Gotama.
Rồi Bà-la-môn Brahmayu đi đến Thế Tôn, sau khi đến, nói lên những
lời chào đón hỏi thăm Thế Tôn, sau khi nói lên những lời chào đón hỏi thăm thân
hữu rồi ngồi xuống một bên. Ngồi xuống một bên, Bà-la-môn Brahmayu tìm xem ba
mươi hai Ðại nhân tướng trên thân Thế Tôn. Bà-la-môn Brahmayu thấy phần lớn ba
mươi hai Ðại nhân tướng trên thân Thế Tôn, trừ hai tướng, đối với hai Ðại nhân
tướng ấy, nghi hoặc sanh, do dự sanh, chưa được thỏa mãn, chưa được hài lòng,
tức là tướng mã âm tàng và tướng lưỡi rộng dài. Rồi Bà-la-môn Brahmayu nói với
Thế Tôn những bài kệ sau đây:
Tôn giả Gotama!
Ba hai Ðại nhân tướng,
Con được nghe nói đến,
Hai tướng con không thấy
Trên thân của Tôn giả,
Tôn giả, mã âm tàng,
Bậc tối thượng loài Người,
Ngài có hay không có?
Hay là tướng nữ nhân?
Hay lưỡi Ngài quá ngắn?
Hay lưỡi Ngài rộng dài?
Ðể con như thật biết.
Hãy đưa lưỡi Ngài ra,
Mong bậc Ðại Tiên Nhân,
Trừ nghi cho chúng con,
Vì an lạc hiện tại,
Vì hạnh phúc tương lai,
Chúng con xin được phép,
Hỏi điều muốn được biết.
Rồi Thế Tôn suy nghĩ: "Bà-la-môn Brahmayu này thấy trên thân
Ta phần lớn ba mươi hai Ðại nhân tướng, trừ hai tướng, đối với hai Ðại nhân
tướng ấy, nghi hoặc sanh, do dự sanh, chưa được thỏa mãn, chưa được hài lòng,
tức là mã tướng âm tàng và tướng lưỡi rộng dài". Thế Tôn liền dùng thần
thông khiến Bà-la-môn Brahmayu thấy được tướng mã âm tàng của Thế Tôn, và Thế
Tôn le lưỡi, rờ đến, liếm đến hai lỗ tai; rờ đến liếm đến hai lỗ mũi, và dùng
lưỡi che khắp cả vùng trán.
Rồi Thế Tôn trả lời Bà-la-môn Brahmayu với bài kệ:
Ba hai Ðại nhân tướng,
Ông đã được nghe đến,
Ðều có trên thân Ta,
Hiền giả, chớ có nghi !
Ðiều cần biết, đã biết,
Ðiều cần tu, đã tu,
Ðiều cần trừ, đã trừ,
Do vậy, Ta là Phật.
(Này Bà-la-môn ! )
Vì an lạc hiện tại,
Vì hạnh phúc tương lai,
Ông được phép vấn hỏi,
Những điều Ông muốn biết.
Rồi Bà-la-môn Brahmayu suy nghĩ như sau: "Nay Sa-môn Gotama
đã cho phép ta. Vậy ta nên hỏi Sa-môn Gotama về mục đích hiện tại hay tương
lai". Rồi Bà-la-môn Brahmayu suy nghĩ: "Ta đã thiện xảo về mục đích
hiện tại và các người khác hỏi ta về mục đích hiện tại. Vậy ta hãy hỏi Sa-môn
Gotama về mục đích tương lai". Rồi Bà-la-môn Brahmayu dùng bài kệ thưa Thế
Tôn:
Thế nào (là) Bà-la-môn?
Thế nào thông Vệ-đà?
Thế nào là ba minh?
Thế nào gọi cát tường?
Thế nào là ứng cúng?
Thế nào bậc Viên mãn?
Thế nào bậc Mâu-ni?
Thế nào gọi Phật-đà?
Rồi Thế Tôn dùng bài kệ trả lời Bà-la-môn Brahmayu:
Ai biết được đời trước,
Thấy thiện thú, ác thú,
Ðoạn tận được tái sanh,
Thắng trí được viên thành,
Vị ấy gọi Mâu-ni.
Ai biết tâm thanh tịnh,
Giải thoát gọi tham dục,
Sanh tử đều đoạn tận,
Phạm hạnh được viên thành,
Thông đạt nhứt thiết pháp,
Vị ấy xưng Phật-đà.
Khi được nghe vậy, Bà-la-môn Brahmayu từ chỗ ngồi đứng dậy, đắp
thượng y vào một bên vai, cúi đầu xuống dưới chân Thế Tôn, dùng miệng hôn xung quanh
chân Thế Tôn, lấy tay rờ xung quanh và tự xưng danh:
-- Thưa Tôn giả Gotama, con là Bà-la-môn Brahmayu.
Và hội chúng ấy tâm tư trở thành kinh dị, vi diệu: "Thật vi
diệu thay! Thật hy hữu thay, đại uy lực, đại thần lực của vị Sa-môn đã khiến
cho Bà-la-môn Brahmayu này, với danh tiếng, danh vọng như vậy, lại hạ mình tối
đa như vậy". Rồi Thế Tôn nói với Bà-la-môn Brahmayu:
-- Thôi vừa rồi, Bà-la-môn, hãy đứng dậy. Ông hãy ngồi trên ghế
của Ông vì tâm của Ông đã hoan hỷ đối với Ta.
Rồi Bà-la-môn Brahmayu, sau khi đứng dậy, liền ngồi trên ghế của
mình. Rồi Thế Tôn thứ lớp thuyết pháp cho Bà-la-môn Brahmayu, thuyết về bố thí,
thuyết về trì giới, thuyết về các cõi Trời, trình bày sự nguy hiểm, sự hạ liệt,
sự nhiễm ô của dục lạc và sự lợi ích của xuất ly. Khi Thế Tôn biết tâm của
Bà-la-môn Brahmayu đã sẵn sàng, đã nhu thuận, không còn chướng ngại, được phấn
khởi, được tín thành, liền thuyết pháp mà chư Phật đã đề cao, tức là Khổ, Tập,
Diệt, Ðạo. Cũng như tấm vải thuần bạch, được gột rửa các vết đen, sẽ rất dễ
thấm màu nhuộm, cũng vậy, chính tại chỗ ngồi này, pháp nhãn xa trần ly cấu khởi
lên trong tâm Bà-la-môn Brahmayu: "Phàm pháp gì được tập khởi lên đều bị
tiêu diệt". Bà-la-môn Brahmayu thấy pháp, chứng pháp, ngộ pháp, thể nhập
vào pháp, nghi ngờ tiêu trừ, do dự diệt tận, chứng được tự tin, không y cứ nơi
người khác đối với đạo pháp của đức Bổn sư. Bà-la-môn Brahmayu liền bạch Thế
Tôn:
-- Thật vi diệu thay, Tôn giả Gotama! Thật vi diệu thay, Tôn giả
Gotama! Như người dựng đứng lại những gì bị quăng ngã xuống, phơi bày ra những
gì bị che kín, chỉ đường cho người bị lạc hướng, đem đèn sáng vào trong bóng
tối để những ai có mắt có thể thấy sắc; cũng vậy, Chánh pháp đã được Tôn giả
Gotama dùng nhiều phương tiện trình bày, giải thích. Con xin quy y Thế Tôn, quy
y Pháp và quy y chúng Tỷ-kheo. Mong Tôn giả Gotama nhận con làm đệ tử, từ nay
cho đến mạng chung, con xin trọn đời quy ngưỡng! Mong Tôn giả Gotama ngày mai
nhận lời mời của con đến dùng cơm với chúng Tỷ-kheo!
950. Con đường đi đến tịnh cư thiên
Không phảỉ chỉ có ngưỡng kính Đức Phật mà bà la môn Bramàyu còn
lãnh hội pháp và có những thành tựu quan trọng trên con đường giác ngộ giải
thoát:
Thế Tôn im lặng nhận lời. Rồi Bà-la-môn Brahmayu khi được biết Thế
Tôn đã nhận lời, liền từ chỗ ngồi đứng dậy, đảnh lễ Thế Tôn, thân bên hữu hướng
về Ngài rồi ra đi.
Bà-la-môn Brahmayu sau khi đêm ấy đã mãn, sau khi đã sửa soạn tại
trú xá của mình các món ăn thượng vị, loại cứng và loại mềm, liền báo thì giờ
cho Thế Tôn: "Tôn giả Gotama, nay đã đến giờ, cơm đã sẵn sàng". Rồi
Thế Tôn buổi sáng đắp y, lấy y bát, đi đến trú xá của Bà-la-môn Brahmayu, sau
khi đến liền ngồi trên chỗ đã soạn sẵn với chúng Tỷ-kheo. Bà-la-môn Brahmayu tự
tay làm cho chúng Tỷ-kheo với đức Phật là vị cầm đầu, thỏa mãn bằng những món
ăn thượng vị loại cứng và loại mềm.
Rồi Thế Tôn sau bảy ngày liền khởi sự du hành ở Videha. Sau khi
Thế Tôn ra đi không bao lâu, Bà-la-môn Brahmayu mệnh chung. Một số đông Tỷ-kheo
đi đến Thế Tôn, sau khi đến đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên. Ngồi xuống
một bên, các Tỷ-kheo ấy bạch Thế Tôn:
-- Bà-la-môn Brahmayu đã mệnh chung. Sanh thú của vị ấy là gì,
tương lai tái sanh thế nào?
-- Này các Tỷ-kheo, Bà-la-môn Brahmayu là bậc hiền triết. Vị ấy
theo Pháp đúng với Chánh pháp, không có phiền nhiễu Ta với những kiện cáo về
Chánh pháp (Dhammadhikaranam). Này các Tỷ-kheo, Bà-la-môn Brahmayu sau khi đoạn
trừ năm hạ phần kiết sử, được hóa sanh, từ chỗ ấy nhập Niết-bàn, không có trở
lui đời này nữa.
Thế Tôn thuyết giảng như vậy. Các Tỷ-kheo ấy hoan hỷ tín thọ lời
Thế Tôn dạy.
II Thảo Luận: TT Giác Đẳng điều hànhThảo luận. TT Giác Đẳng đúc kết bài học
III Trắc Nghiệm
No comments:
Post a Comment